Antykorupcja
Usługi i szkolenia antykorupcyjne.
Szkolenia w zakresie antykorupcji:
Uwaga! Szkolenia antykorypcyjne realizowane są z uwzględnieniem wytycznych CBA dla szkoleń antykorupcyjnych.
To jest ważne!Wiem, jak często pytania pojawiają się wiele dni, a nawet tygodni po zakończeniu szkolenia, dlatego w ramach zagadnień objętych programami moich szkoleń, ich uczestnicy mają możliwość indywidualnej konsultacji także po zakończeniu szkolenia drogą elektroniczną lub osobiście gdyby zaszła taka potrzeba bez dodatkowych opłat.
Pozostaję do dyspozycji.
Zapraszam.
Kompleksowe szkolenie antykorupcyjne.
 | Jedyne takie szkolenie w Polsce! Zaprojektowanie i prowadzone przez Specjalistów Wywiadu Gospodarczego! | |
Kompleksowe
SZKOLENIE ANTYKORUPCYJNE
z elementami zarządzania antykorupcyjnego oraz elementami technik przesłuchań.
Uwaga!
Szkolenie antykorypcyjne realizowane z uwzględnieniem wytycznych CBA dla szkoleń antykorupcyjnych.
Idea szkolenia:
Korupcja to zjawisko które chociaż w ostatnich latach uległo znacznemu ograniczeniu to w dalszym ciągu pozostaje realnym problemem który dotyka zarówno organy administracji publicznej, podmioty zawiadujące majątkiem publicznym jak i przedsiębiorców czy zwykłych obywateli zarówno na styku z administracją jak i innych kontaktach w których jedna ze stron jest uprzywilejowana wobec drugiej (decyduje o czymś istotnym dla drugiej strony).
Nasze szkolenie antykorupcyjne kierujemy do podmiotów i osób w nich zatrudnionych które w związku ze swoją działalnością są narażone na pokusy korupcyjne, po obu stronach procederu (dający, biorący, proponujący, żądający…). W jego trakcie pokażemy podstawowe symptomy zagrożeń korupcyjnych oraz sposoby postępowania w przypadku ich zaistnienia.
Celem szkolenia jest wszechstronne przygotowanie jego uczestników do właściwych zachowań w sytuacjach zagrożenia korupcją. Zachowań które z jednej strony będą ograniczały sam proceder korupcyjny a z drugiej zapewnią bezpieczeństwo prawne osób które stały się mimowolnymi uczestnikami zdarzeń i sytuacji korupcyjnych poprzez pokazanie właściwych (zalecanych) wzorców zachowań w sytuacjach o charakterze korupcyjnym.
Warto w tym miejscu zauważyć, że nie zawsze propozycja korupcyjna pada bezpośrednio i wprost. Obie strony potencjalnego procederu zdają sobie bowiem sprawę z ryzyk związanych nie tylko z samym uwikłaniem się w proceder, ale także już z samą propozycją korzyści (zażądaniem, zaproponowaniem). W tej sytuacji często pierwszym etapem może być rozpoznanie przeciwnika, jego podatności na współpracę korupcyjną i to jest już ten moment w którym powinna nastąpić reakcja.
Trzeba także zwrócić uwagę na inne zjawiska, szczególnie w odniesieniu do niektórych podmiotów państwowych w których korupcja jest jedynie celem pozornym. W rzeczywistości prowadzi do dalszych działań przymuszających osobę wcześniej skorumpowaną, by ta dopuściła się innych zachowań (czynów), których w innych okolicznościach by nie popełniła.
Warto też mieć świadomość społeczno-ekonomicznych skutków korupcji, w tym wpływu korupcji na życie jednostek i grup społecznych oraz funkcjonowanie organizacji, przedsiębiorstw, organów państwa oraz Państwa jako całości. Przełożenia zjawiska korupcji na codzienność, na skutki dla państwa i obywatela, także tego który nie ma bezpośredniego udziału w zjawisku korupcyjnym (nie daje / nie bierze). Rodzajów korupcji występujących w społeczeństwie jak łapówkarstwo, nepotyzm, układy nieformalne, konflikty interesów itd… Mechanizmów kontroli społecznej. Wiedzy o służbach państwowych w których kompetencji jest walka z korupcją, gdzie można szukać pomocy.
W ramach kompleksowego szkolenia antykorupcyjnego omówimy także sytuacje związane z korupcją w tzw. sektorze czysto „prywatnym” (przedsiębiorcy, spółki prawa handlowego, fundacje, stowarzyszenia, uczelnie, podmioty nieposiadające wyodrębnionej osobowości prawnej, inne).
Świadomość odpowiedzialności za czyny korupcyjne w tzw. sektorze finansów publicznych (tzw. administracji) jest powszechnie wiadoma. Znacznie gorzej jest ze świadomością odpowiedzialności za czyny korupcyjne w tzw. sektorze „prywatnym” gdzie zjawisko korupcji może występować zarówno na styku z podmiotami administracji publicznej jak i w relacjach pomiędzy tymi podmiotami, a więc takich gdzie nie występuje mienie/finanse publiczne. Niewiele osób ma świadomość, że w tych drugich relacjach także występują czyny korupcyjne i także są one prawnie ścigane. Co więcej, w odróżnieniu od podmiotów publicznych, na rynku komercyjnym za czyny korupcyjne odpowiedzialność może ponosić zarówno osoba która takiego czynu dopuściła się, jak i podmiot w imieniu którego to zrobiła.
Inną odsłoną korupcji jest tzw. korupcja wewnętrzna czy też hierarchiczna. Także jest karalna i występuje w relacjach wewnętrznych w danym podmiocie niezależnie czy publicznym czy prywatnym.
Praca w sektorach gospodarki i administracji szczególnie narażonych na procedery korupcyjne nierozerwalnie wiąże się także z ryzykiem bycia przesłuchiwanym w związku z podejrzeniami udziału w takich procederach bądź wiedzy o nich. Przesłuchania takie nigdy nie należą do przyjemnych. Warto choć trochę poznać stosowane w trakcie takich przesłuchań metody i techniki aby nie stać się ich mimowolną ofiarą. By mieć kontrolę nad tym co się w trakcie takiego przesłuchania wokół nas dzieje. By nie dać się zmanipulować przesłuchującemu i samemu się nie pogrążyć. Dlatego właśnie wzbogaciliśmy nasze kompleksowe szkolenie antykorupcyjne o zagadnienia związane z podstawowymi elementami metod i technik przesłuchań wraz z podstawowymi technikami oporu w trakcie przesłuchań.
W ramach kompleksowego szkolenia antykorupcyjnego uwzględniamy także zagadnienia związane z zarządzaniem antykorupcyjnym, nie ograniczając się przy tym jedynie do procedur formalnych związanych z antykorupcją. W zarządzaniu antykorupcyjnym ważna jest także profilaktyka oraz umiejętność oceny podatności na korupcję poszczególnych osób potencjalnie narażonych na proceder, tak by kluczowe z punktu widzenia zagrożeń korupcyjnych stanowiska obsadzane były osobami odpornymi na pokusy. Takie umiejętności oparte na technikach behawioralnych niezbędne są każdemu szefującemu jednostką czy to publiczną czy prywatną jeśli chce realnie przeciwdziałać procederowi korupcyjnemu. Na marginesie warto wspomnieć, że narzędzia z tego zakresu przydatne są także w innych dziedzinach zarządzania zasobami ludzkimi gdzie szczególnie ważne są lojalność pracownika, jego szczerość i uczciwość. Co ważne, narzędzia stosowane w tym zakresie są całkowicie nieinwazyjne i możliwe do zastosowania w każdych warunkach prawnych i społecznych, także bez zgody i współpracy badanego.
Wszystkich zainteresowanych powyższą tematyką zapraszam do zapoznania się ze szczegółowym programem szkolenia oraz do udziału w naszym Kompleksowym szkoleniu antykorupcyjnym.
Program szkolenia:
DZIAŁ I:
KORUPCJA I ANTYKORUPCJA:
► Wprowadzenie.
► Podstawowe pojęcia.
► Definicja korupcji.
► Rodzaje korupcji.
► Odpowiedzialność karna za czyny korupcyjne.
► Niekaralne formy korupcji.
► Odpowiedzialność dyscyplinarna za czyny korupcyjne.
► Korupcja jako cel pozorny.
► Symptomy zjawisk korupcyjnych.
► Czym jest "łapówka"?
► Co może być "łapówką"?
► Co może zostać uznane za "łapówkę"?
► Kryterium wartości.
► Wartość "zmienna".
► Społeczno-ekonomiczne skutki korupcji.
► Korzyść majątkowa lub osobista
► Czym jest korzyść majątkowa?
► Czym jest korzyść osobista?
► Na czym polega przyjęcie korzyści majątkowej?
► Na czym polega przyjęcie korzyści osobistej?
► Na czym polega przyjęcie obietnicy korzyści majątkowej?
► Na czym polega przyjęcie obietnicy korzyści osobistej?
► Osoba pełniąca funkcję publiczną.
► Czym jest funkcja publiczna?
► Kim jest osoba pełniąca funkcję publiczną?
► Korupcja jako narzędzie w procesie wywierania nacisku (cel pozorny i cel rzeczywisty - dalekosiężny).
DZIAŁ II:
PRZECIWDZIAŁANIE KORUPCJI:
► Profilaktyka antykorupcyjna – sposoby ograniczenia korupcji.
► Symptomy wystąpienia ryzyka zwiększonej podatności na korupcję.
► Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby) poddawanego presji korupcyjnej.
► Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby) posiadającego informacje na temat korupcyjnego zachowania innego urzędnika.
► Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby), wobec którego podjęto próbę skorumpowania.
► Czego urzędnik (bądź inna osoba) nie powinien robić w sytuacji podjętej wobec niego próby korupcyjnej.
► Właściwa reakcja w przypadku zaistnienia zdarzenia korupcyjnego lub podejrzenia możliwości jego zaistnienia w przyszłości.
► Zachowania które powinny budzić czujność i wzmożoną ostrożność podczas kontaktu.
► Prawidłowe (bezpieczne) postępowanie z "łapówką".
► Wewnętrzne procedury antykorupcyjne.
► Narzędzia (metody) behawioralne służące badaniu potencjalnej podatności na korupcję. Stosowanie i rozpoznanie ich stosowania.
► Wybrane przepisy prawa dot. korupcji.
DZIAŁ III:
KORUPCJA W SEKTORZE „PRYWATNYM”.
(przedsiębiorcy, spółki prawa handlowego, fundacje, stowarzyszenia, podmioty nieposiadające wyodrębnionej osobowości prawnej, inne)
(niektóre zagadnienia tego działu dotyczą na równi tzw. sektora „publicznego”).
► Odmienność / specyfika korupcji w sektorze „prywatnym”.
► Typowe obszary korupcji w sektorze „prywatnym”:
- Korupcja na styku obywatel (reprezentujący siebie lub podmiot) – urzędnik (obszar relacji z udziałem podmiotów finansów publicznych).- Korupcja na styku obywatel (reprezentujący siebie lub podmiot) – pracownik podmiotu komercyjnego np. spółki (obszar relacji pomiędzy podmiotami komercyjnymi).- Korupcja wewnętrzna (obszar relacji wewnątrz podmiotu).
► Korupcja menadżerska (wbrew nazwie obejmuje nie tylko kadrę kierowniczą).
► Sprzedajność menadżerska (wbrew nazwie obejmuje nie tylko kadrę kierowniczą).
► Przekupstwo menadżerskie (wbrew nazwie obejmuje nie tylko kadrę kierowniczą).
► Regulacje prawne dotyczące korupcji w sektorze „prywatnym”.
► Zapobieganie korupcji w sektorze „prywatnym”.
► Ściganie korupcji w sektorze „prywatnym”.
► Odpowiedzialność dyscyplinarna za czyny korupcyjne.
► Odpowiedzialność karna osoby dopuszczającej się czynu korupcyjnego.
► Odpowiedzialność tzw. podmiotu zbiorowego (np. spółki prawa handlowego) za czyny korupcyjne których dopuszczają się osoby działające w jego imieniu.
► Odpowiedzialność karno-finansowa podmiotu którego przedstawiciel dopuścił się czynu korupcyjnego.
DZIAŁ IV:
ELEMENTY TECHNIK PRZESŁUCHAŃ:
► Czym jest przesłuchanie.
► Przesłuchanie jako proces prawny i psychologiczny.
► Podstawowe zasady przesłuchiwania.
► Przebieg procesu przesłuchania.
► Gry psychologiczne i ich ukryte cele realizowane w trakcie przesłuchań.
► Typy rozmów, ich cele i wykorzystanie (rozmowa sondażowa, rozmowa indagacyjna, rozmowa potwierdzająca, rozmowa wykluczająca).
► Rodzaje pytań, ich cele i wykorzystanie (pytania otwarte, pytania zamknięte, pytania behawioralne, pytania przynęty, pytania naprowadzające, pytania z ukrytą odpowiedzią, pytania zamykające).
► Metody oddziaływania na rozmówcę nieszczerego (metoda “wywiadu poznawczego”, metoda ujawniania związku świadka ze sprawą, metoda perswazji, metoda przypominania, metoda wytwarzania u świadka poczucia bezpieczeństwa, metoda bezpośredniego wykazywania kłamstwa, metoda „ślepej uliczki", metoda „wszechwiedzy", metoda szczegółowych pytań, metoda ujawniania motywów kłamstwa, inne techniki i metody…).
► Elementy mowy ciała (zachowania i przekazy pozawerbalne, odruchy kontrolowalne i bezwarunkowe, mikrogrymasy, postawy, emocje, maskowanie przekazu pozawerbalnego, spójność przekazu werbalnego z niewerbalnym, wskaźniki kłamstwa / nieszczerości).
► Postępowanie po ujawnieniu nieszczerości rozmówcy.
► Kryteria analizy wiarygodności wypowiedzi / relacji ze względu na treść.
► Techniki obronne stosowane w celu nieujawnienia informacji.
DZIAŁ V:
PODSUMOWANIE:
► Zarządzanie polityką antykorupcyjną.
► Badanie podatności na korupcję.
► Narzędzia prewencji i kontroli.
Po szkoleniu
KONSULTACJE INDYWIDUALNE
dla zainteresowanych!
Dodatkowe informacje o szkoleniu:
► Czas szkolenia:
Szkolenie trzydniowe.
(ok. 18 godzin.)
► Miejsce szkolenia:
Szkolenie realizowane w miejscu uzgodnionym ze zlecającym na terenie całego kraju.
► Wykładowca:
Więcej informacji o wykładowcy w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Cena szkolenia:
Zobacz cennik szkoleń indywidualnych i realizowanych w małych grupach udostępniony w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Informacje uzupełniające:
Szkolenia w których stawiamy na jakość. Dodatkowe informacje organizacyjne dotyczące realizacji szkoleń udostępniamy w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Dopasowanie szkolenia:
Każdy z proponowanych programów szkoleń może zostać zmodyfikowany w sposób uwzględniający życzenia zamawiającego, także poprzez dodanie zagadnień zawartych w programach innych szkoleń prezentowanych na tej stronie.
W przypadku dodatkowych pytań zapraszam do kontaktu bezpośredniego.
To jest ważne!Wiem, jak często pytania pojawiają się wiele dni, a nawet tygodni po zakończeniu szkolenia, dlatego w ramach zagadnień objętych programami moich szkoleń, ich uczestnicy mają możliwość indywidualnej konsultacji także po zakończeniu szkolenia drogą elektroniczną lub osobiście gdyby zaszła taka potrzeba bez dodatkowych opłat.
Pozostaję do dyspozycji.
Zapraszam.
Rozszerzone szkolenie antykorupcyjne.
Tytuł szkolenia:
► Rozszerzone szkolenie antykorupcyjne.
Rozszerzone szkolenie antykorypcyjne realizowane z uwzględnieniem wytycznych CBA dla szkoleń antykorupcyjnych.
Opis szkolenia:
Korupcja to zjawisko które chociaż w ostatnich latach uległo znacznemu ograniczeniu to w dalszym ciągu pozostaje realnym problemem który dotyka zarówno organy administracji publicznej, podmioty zawiadujące majątkiem publicznym jak i przedsiębiorców czy zwykłych obywateli zarówno na styku z administracją jak i innych kontaktach w których jedna ze stron jest uprzywilejowana wobec drugiej (decyduje o czymś istotnym dla drugiej strony).
Nasze szkolenie antykorupcyjne kierujemy do podmiotów i osób w nich zatrudnionych które w związku ze swoją działalnością są narażone na pokusy korupcyjne, po obu stronach procederu (dający, biorący, proponujący, żądający…). W jego trakcie pokażemy podstawowe symptomy zagrożeń korupcyjnych oraz sposoby postępowania w przypadku ich zaistnienia.
Celem szkolenia jest wszechstronne przygotowanie jego uczestników do właściwych zachowań w sytuacjach zagrożenia korupcją. Zachowań które z jednej strony będą ograniczały sam proceder korupcyjny a z drugiej zapewnią bezpieczeństwo prawne osób które stały się mimowolnymi uczestnikami zdarzeń i sytuacji korupcyjnych poprzez pokazanie właściwych (zalecanych) wzorców zachowań w sytuacjach o charakterze korupcyjnym.
Warto w tym miejscu zauważyć, że nie zawsze propozycja korupcyjna pada bezpośrednio i wprost. Obie strony potencjalnego procederu zdają sobie bowiem sprawę z ryzyk związanych nie tylko z samym uwikłaniem się w proceder, ale także już z samą propozycją korzyści (zażądaniem, zaproponowaniem). W tej sytuacji często pierwszym etapem może być rozpoznanie przeciwnika, jego podatności na współpracę korupcyjną i to jest już ten moment w którym powinna nastąpić reakcja.
Trzeba także zwrócić uwagę na inne zjawiska, szczególnie w odniesieniu do niektórych podmiotów państwowych w których korupcja jest jedynie celem pozornym. W rzeczywistości prowadzi do dalszych działań przymuszających osobę wcześniej skorumpowaną, by ta dopuściła się innych zachowań (czynów), których w innych okolicznościach by nie popełniła.
Warto też mieć świadomość społeczno-ekonomicznych skutków korupcji, w tym wpływu korupcji na życie jednostek i grup społecznych oraz funkcjonowanie organizacji, przedsiębiorstw, organów państwa oraz Państwa jako całości. Przełożenia zjawiska korupcji na codzienność, na skutki dla państwa i obywatela, także tego który nie ma bezpośredniego udziału w zjawisku korupcyjnym (nie daje / nie bierze). Rodzajów korupcji występujących w społeczeństwie jak łapówkarstwo, nepotyzm, układy nieformalne, konflikty interesów itd… Mechanizmów kontroli społecznej. Wiedzy o służbach państwowych w których kompetencji jest walka z korupcją, gdzie można szukać pomocy.
W ramach rozszerzonego szkolenia antykorupcyjnego omówimy także sytuacje związane z korupcją w tzw. sektorze czysto „prywatnym” (przedsiębiorcy, spółki prawa handlowego, fundacje, stowarzyszenia, uczelnie, podmioty nieposiadające wyodrębnionej osobowości prawnej, inne).
Świadomość odpowiedzialności za czyny korupcyjne w tzw. sektorze finansów publicznych (tzw. administracji) jest powszechnie wiadoma. Znacznie gorzej jest ze świadomością odpowiedzialności za czyny korupcyjne w tzw. sektorze „prywatnym” gdzie zjawisko korupcji może występować zarówno na styku z podmiotami administracji publicznej jak i w relacjach pomiędzy tymi podmiotami, a więc takich gdzie nie występuje mienie/finanse publiczne. Niewiele osób ma świadomość, że w tych drugich relacjach także występują czyny korupcyjne i także są one prawnie ścigane. Co więcej, w odróżnieniu od podmiotów publicznych, na rynku komercyjnym za czyny korupcyjne odpowiedzialność może ponosić zarówno osoba która takiego czynu dopuściła się, jak i podmiot w imieniu którego to zrobiła.
Inną odsłoną korupcji jest tzw. korupcja wewnętrzna czy też hierarchiczna. Także jest karalna i występuje w relacjach wewnętrznych w danym podmiocie niezależnie czy publicznym czy prywatnym.
Tym wszystkim zagadnieniom poświęcamy nasze rozszerzone szkolenie antykorupcyjne.
Program szkolenia:
► ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE:
~ Podstawowe pojęcia.
~ Definicja korupcji.
~ Rodzaje korupcji.
~ Odpowiedzialność karna za czyny korupcyjne.
~ Niekaralne formy korupcji.
~ Odpowiedzialność dyscyplinarna za czyny korupcyjne.
~ Korupcja jako cel pozorny.
~ Symptomy zjawisk korupcyjnych.
~ Czym jest "łapówka"?
~ Co może być "łapówką"?
~ Co może zostać uznane za "łapówkę"?
~ Kryterium wartości.
~ Wartość "zmienna".
~ Społeczno-ekonomiczne skutki korupcji.
~ Korzyść majątkowa lub osobista.
~ Czym jest korzyść majątkowa?
~ Czym jest korzyść osobista?
~ Na czym polega przyjęcie korzyści majątkowej?
~ Na czym polega przyjęcie korzyści osobistej?
~ Na czym polega przyjęcie obietnicy korzyści majątkowej?
~ Na czym polega przyjęcie obietnicy korzyści osobistej?
► KORUPCJA W SEKTORZE PUBLICZNYM:
~ Osoba pełniąca funkcję publiczną.
~ Czym jest funkcja publiczna?
~ Kim jest osoba pełniąca funkcję publiczną?
~ Profilaktyka antykorupcyjna – sposoby ograniczenia korupcji.
~ Symptomy wystąpienia ryzyka zwiększonej podatności na korupcję.
~ Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby) poddawanego presji korupcyjnej.
~ Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby) posiadającego informacje na temat korupcyjnego zachowania innego urzędnika.
~ Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby), wobec którego podjęto próbę skorumpowania.
~ Czego urzędnik (bądź inna osoba) nie powinien robić w sytuacji podjętej wobec niego próby korupcyjnej.
~ Właściwa reakcja w przypadku zaistnienia zdarzenia korupcyjnego lub podejrzenia możliwości jego zaistnienia w przyszłości.
~ Zachowania które powinny budzić czujność i wzmożoną ostrożność podczas kontaktu.
~ Prawidłowe (bezpieczne) postępowanie z "łapówką".
~ Korupcja jako narzędzie w procesie wywierania nacisku (cel pozorny i cel rzeczywisty - dalekosiężny).
~ Wybrane przepisy prawa dot. korupcji.
► Wewnętrzne procedury antykorupcyjne.
► KORUPCJA W SEKTORZE „PRYWATNYM” (przedsiębiorcy, spółki prawa handlowego, fundacje, stowarzyszenia, podmioty nieposiadające wyodrębnionej osobowości prawnej, inne).
(niektóre zagadnienia dotyczą także tzw. sektora „publicznego”).
~ Typowe obszary korupcji w sektorze „prywatnym”:
~ Korupcja menadżerska (wbrew nazwie obejmuje nie tylko kadrę kierowniczą).- Korupcja na styku obywatel (reprezentujący siebie lub podmiot) – urzędnik (obszar relacji z udziałem podmiotów finansów publicznych).- Korupcja na styku obywatel (reprezentujący siebie lub podmiot) – pracownik podmiotu komercyjnego np. spółki (obszar relacji pomiędzy podmiotami komercyjnymi).- Korupcja wewnętrzna (obszar relacji wewnątrz podmiotu).
~ Sprzedajność menadżerska (wbrew nazwie obejmuje nie tylko kadrę kierowniczą).
~ Przekupstwo menadżerskie (wbrew nazwie obejmuje nie tylko kadrę kierowniczą).
~ Regulacje prawne dotyczące korupcji w sektorze „prywatnym”.
~ Zapobieganie korupcji w sektorze „prywatnym”.
~ Ściganie korupcji w sektorze „prywatnym”.
~ Odpowiedzialność dyscyplinarna za czyny korupcyjne.
~ Odpowiedzialność karna osoby dopuszczającej się czynu korupcyjnego.
~ Odpowiedzialnością tzw. podmiotu zbiorowego (np. spółki prawa handlowego) za czyny korupcyjne których dopuszczają się osoby działające w jego imieniu.
~ Odpowiedzialność karno-finansowa podmiotu którego przedstawiciel dopuścił się czynu korupcyjnego.
Po szkoleniu
KONSULTACJE INDYWIDUALNE
dla zainteresowanych!
Dodatkowe informacje o szkoleniu:
► Czas szkolenia:
Szkolenie dwudniowe.
(ok. 12 godzin.)
► Miejsce szkolenia:
Szkolenie realizowane w miejscu uzgodnionym ze zlecającym na terenie całego kraju.
► Wykładowca:
Więcej informacji o wykładowcy w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Cena szkolenia:
Zobacz cennik szkoleń indywidualnych i realizowanych w małych grupach udostępniony w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Informacje uzupełniające:
Szkolenia w których stawiamy na jakość. Dodatkowe informacje organizacyjne dotyczące realizacji szkoleń udostępniamy w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Dopasowanie szkolenia:
Każdy z proponowanych programów szkoleń może zostać zmodyfikowany w sposób uwzględniający życzenia zamawiającego, także poprzez dodanie zagadnień zawartych w programach innych szkoleń prezentowanych na tej stronie.
W przypadku dodatkowych pytań zapraszam do kontaktu bezpośredniego.
Podstawowe szkolenie antykorupcyjne.
Tytuł szkolenia:
► Podstawowe szkolenie antykorupcyjne.
Podstawowe szkolenie antykorypcyjne realizowane z uwzględnieniem wytycznych CBA dla szkoleń antykorupcyjnych.
Opis szkolenia:
Korupcja to zjawisko które chociaż w ostatnich latach uległo znacznemu ograniczeniu to w dalszym ciągu pozostaje realnym problemem który dotyka zarówno organy administracji publicznej, podmioty zawiadujące majątkiem publicznym jak i przedsiębiorców czy zwykłych obywateli zarówno na styku z administracją jak i innych kontaktach w których jedna ze stron jest uprzywilejowana wobec drugiej (decyduje o czymś istotnym dla drugiej strony).
Nasze szkolenie antykorupcyjne kierujemy do podmiotów i osób w nich zatrudnionych które w związku ze swoją działalnością są narażone na pokusy korupcyjne, po obu stronach procederu (dający, biorący, proponujący, żądający…). W jego trakcie pokażemy podstawowe symptomy zagrożeń korupcyjnych oraz sposoby postępowania w przypadku ich zaistnienia.
Celem szkolenia jest wszechstronne przygotowanie jego uczestników do właściwych zachowań w sytuacjach zagrożenia korupcją. Zachowań które z jednej strony będą ograniczały sam proceder korupcyjny a z drugiej zapewnią bezpieczeństwo prawne osób które stały się mimowolnymi uczestnikami zdarzeń i sytuacji korupcyjnych poprzez pokazanie właściwych (zalecanych) wzorców zachowań w sytuacjach o charakterze korupcyjnym.
Warto w tym miejscu zauważyć, że nie zawsze propozycja korupcyjna pada bezpośrednio i wprost. Obie strony potencjalnego procederu zdają sobie bowiem sprawę z ryzyk związanych nie tylko z samym uwikłaniem się w proceder, ale także już z samą propozycją korzyści (zażądaniem, zaproponowaniem). W tej sytuacji często pierwszym etapem może być rozpoznanie przeciwnika, jego podatności na współpracę korupcyjną i to jest już ten moment w którym powinna nastąpić reakcja.
Trzeba także zwrócić uwagę na inne zjawiska, szczególnie w odniesieniu do niektórych podmiotów państwowych w których korupcja jest jedynie celem pozornym. W rzeczywistości prowadzi do dalszych działań przymuszających osobę wcześniej skorumpowaną, by ta dopuściła się innych zachowań (czynów), których w innych okolicznościach by nie popełniła.
Warto też mieć świadomość społeczno-ekonomicznych skutków korupcji, w tym wpływu korupcji na życie jednostek i grup społecznych oraz funkcjonowanie organizacji, przedsiębiorstw, organów państwa oraz Państwa jako całości. Przełożenia zjawiska korupcji na codzienność, na skutki dla państwa i obywatela, także tego który nie ma bezpośredniego udziału w zjawisku korupcyjnym (nie daje / nie bierze). Rodzajów korupcji występujących w społeczeństwie jak łapówkarstwo, nepotyzm, układy nieformalne, konflikty interesów itd… Mechanizmów kontroli społecznej. Wiedzy o służbach państwowych w których kompetencji jest walka z korupcją, gdzie można szukać pomocy.
Program szkolenia:
- Wprowadzenie.
- Podstawowe pojęcia.
- Definicja korupcji.
- Rodzaje korupcji.
- Odpowiedzialność karna za czyny korupcyjne.
- Niekaralne formy korupcji.
- Odpowiedzialność dyscyplinarna za czyny korupcyjne.
- Korupcja jako cel pozorny.
- Symptomy zjawisk korupcyjnych.
- Czym jest "łapówka"?
- Co może być "łapówką"?
- Co może zostać uznane za "łapówkę"?
- Kryterium wartości.
- Wartość "zmienna".
- Społeczno-ekonomiczne skutki korupcji.
- Korzyść majątkowa lub osobista.
- Czym jest korzyść majątkowa?
- Czym jest korzyść osobista?
- Na czym polega przyjęcie korzyści majątkowej?
- Na czym polega przyjęcie korzyści osobistej?
- Na czym polega przyjęcie obietnicy korzyści majątkowej?
- Na czym polega przyjęcie obietnicy korzyści osobistej?
- Osoba pełniąca funkcję publiczną.
- Czym jest funkcja publiczna?
- Kim jest osoba pełniąca funkcję publiczną?
- Profilaktyka antykorupcyjna – sposoby ograniczenia korupcji.
- Symptomy wystąpienia ryzyka zwiększonej podatności na korupcję.
- Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby) poddawanego presji korupcyjnej.
- Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby) posiadającego informacje na temat korupcyjnego zachowania innego urzędnika.
- Algorytm postępowania urzędnika (bądź innej osoby), wobec którego podjęto próbę skorumpowania.
- Czego urzędnik (bądź inna osoba) nie powinien robić w sytuacji podjętej wobec niego próby korupcyjnej.
- Właściwa reakcja w przypadku zaistnienia zdarzenia korupcyjnego lub podejrzenia możliwości jego zaistnienia w przyszłości.
- Zachowania które powinny budzić czujność i wzmożoną ostrożność podczas kontaktu.
- Prawidłowe (bezpieczne) postępowanie z "łapówką".
- Korupcja jako narzędzie w procesie wywierania nacisku (cel pozorny i cel rzeczywisty - dalekosiężny).
- Wybrane przepisy prawa dot. korupcji.
- Wewnętrzne procedury antykorupcyjne.
- Pytania / konsultacje indywidualne.
Dodatkowe informacje o szkoleniu:
► Czas szkolenia:
Szkolenie jednodniowe.
(ok. 7 godzin.)
► Miejsce szkolenia:
Szkolenie realizowane w miejscu uzgodnionym ze zlecającym na terenie całego kraju.
► Wykładowca:
Więcej informacji o wykładowcy w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Cena szkolenia:
Zobacz cennik szkoleń indywidualnych i realizowanych w małych grupach udostępniony w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Informacje uzupełniające:
Szkolenia w których stawiamy na jakość. Dodatkowe informacje organizacyjne dotyczące realizacji szkoleń udostępniamy w sekcji informacji ogólnych o szkoleniach.
► Dopasowanie szkolenia:
Każdy z proponowanych programów szkoleń może zostać zmodyfikowany w sposób uwzględniający życzenia zamawiającego, także poprzez dodanie zagadnień zawartych w programach innych szkoleń prezentowanych na tej stronie.
W przypadku dodatkowych pytań zapraszam do kontaktu bezpośredniego.
To jest ważne!Wiem, jak często pytania pojawiają się wiele dni, a nawet tygodni po zakończeniu szkolenia, dlatego w ramach zagadnień objętych programami moich szkoleń, ich uczestnicy mają możliwość indywidualnej konsultacji także po zakończeniu szkolenia drogą elektroniczną lub osobiście gdyby zaszła taka potrzeba bez dodatkowych opłat.
Pozostaję do dyspozycji.
Zapraszam.
Antykorupcyjne usługi eksperckie.
► Antykorupcyjne usługi eksperckie:
USŁUGI ANTYKORUPCYJNE:
Świadczę usługi eksperckie, doradcze oraz wdrożeniowe w zakresie przeciwdziałania korupcji i osłony antykorupcyjnej podmiotów i osób. Swoim klientom gwarantuję pełną dyskrecję.
Świadczone usługi antykorupcyjne obejmują zagadnienia takie jak m.in.:
Realizacja wszystkich usług z możliwością
DOJAZDU DO KLIENTA na terenie całego kraju.
Zapraszam.
► Procedury antykorupcyjne.
Na zlecenie podmiotów zainteresowanych stworzeniem wewnętrznych PROCEDUR ANTYKORUPCYJNYCH przygotowujemy profesjonalne procedury antykorupcyjne uwzględniające zarówno indywidualną specyfikę danego podmiotu, obszar jego działalności, specyfikę rynku jak też wytyczne w zakresie polityki antykorupcyjnej CBA.
Usługa w zakresie przygotowania wewnętrznych procedur antykorupcyjnych obejmuje:
► 1. Konsultację wstępną obejmującą zapoznanie się ze specyfiką podmiotu, oczekiwaniami zlecającego i innymi istotnymi kwestiami z punktu widzenia przyszłej instrukcji antykorupcyjnej, w oparciu o którą następuje;
► 2. Przygotowanie i przedstawienie wstępnych założeń do polityki antykorupcyjnej, a po ich akceptacji;
► 3. Przedstawienie gotowej procedury antykorupcyjnej.
► 4. Modyfikację procedury antykorupcyjnej uwzględniającą ewentualne uwagi zlecającego.
► 5. Dodatkowe konsultacje w zakresie wdrożenia polityki/procedur antykorupcyjnych w podmiocie.
Dodatkowo usługa może także być rozszerzona o przeszkolenie całości załogi lub wybranych osób w zakresie wprowadzonych procedur antykorupcyjnych i ich wdrożenia.
► Pakiety antykorupcyjne.
Pakiety antykorupcyjne to usługa kompleksowa kierowana do podmiotów chcących wdrożyć profesjonalną politykę antykorupcyjną w swojej organizacji. W ramach pakietów antykorupcyjnych oferuję:
► Przygotowanie procedur antykorupcyjnych dla danego podmiotu uwzględniających zarówno indywidualną specyfikę danego podmiotu jak też wytyczne w zakresie polityki antykorupcyjnej CBA (dodatkowe informacje w tym zakresie - patrz procedury antykorupcyjne).
► Wdrożenie polityki antykorupcyjnej w danym podmiocie.
► Przeszkolenie osób zatrudnionych w danym podmiocie (wskazane osoby lub cała załoga) w zakresie procedur i polityki antykorupcyjnej.
► Przeszkolenie osób zatrudnionych w danym podmiocie (wskazane osoby lub cała załoga) w zakresie przeciwdziałania korupcji (dodatkowe informacje w tym zakresie - patrz szkolenia antykorupcyjne).
► Konsultacje i wsparcie eksperckie (dodatkowe informacje w tym zakresie - patrz antykorupcyjne usługi eksperckie).
► Przygotowanie i przeszkolenie osób których zadaniem będzie w przyszłości osłona antykorupcyjna podmiotu (patrz prewencja i wewnetrzne działania zwalczające korupcję).
► Inne czynności wynikające ze specyfiki lub potrzeb podmiotu zlecającego.
► Prewencja antykorupcyjna
i wewnetrzne działania zwalczające korupcję.
Oferujemy wsparcie eksperckie w zakresie prewencji antykorupcyjnej oraz wewnętrznych działań nastawionych na zwalczanie korupcji i jej zapobieganie. Oferta w tym zakresie jest każdorazowo dostosowywana do specyfiki, potrzeb oraz oczekiwań podmiotu zlecającego.
Obejmuj zarówno działania prewencyjne jak i kontrolne wobec osób potencjalnie zagrożonych procederem korupcji.
W ramach usługi możemy także przeszkolić komórki lub wskazane osoby których zadaniem w przyszłości będzie wewnętrzna osłona antykorupcyjna podmiotu oraz działania prewencyjne w zakresie zapobiegania korupcji.
► Antykorupcyjne usługi eksperckie.
Świadczę antykorupcyjne usługi eksperckie, doradcze oraz wdrożeniowe w zakresie przeciwdziałania korupcji i osłony antykorupcyjnej podmiotów i osób.
Swoim klientom gwarantuję pełną dyskrecję.
SPECJALISTA.edu.pl
Wiedza, praktyka i doświadczenie
są dziś do twojej dyspozycji.
...wykorzystaj to we własnym interesie!
Ciekawostki...
Więcej dowiesz się na naszych szkoleniach...
► Czy wiesz czym jest korupcja?
Wwdług definicji ustawowej:
► Korupcja to czyn polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści osobie pełniącej funkcję publiczną dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji;
► Korupcja to czyn polegający na żądaniu lub przyjmowaniu przez osobę pełniącą funkcję publiczną bezpośrednio, lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji;
► Korupcja to czyn popełniany w toku działalności gospodarczej, obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu, bezpośrednio lub pośrednio, osobie kierującej jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującej w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub na rzecz jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie;
► Korupcja to czyn popełniany w toku działalności gospodarczej obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na żądaniu lub przyjmowaniu bezpośrednio lub pośrednio przez osobę kierującą jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującą w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie.
► Czy wiesz czym różni się korzyść majątkowa od korzyści osobistej?
Oba te pojęcia zostały zdefiniowane w kodeksie karnym. Wg. niego:
► Korzyść majątkowa – (art. 115 § 4 k.k.) to każde dobro, które jest w stanie zaspokoić określoną potrzebę, a jego wartość da się wyrazić w pieniądzu. Korzyścią tą może być nie tylko przyrost majątku, ale i wszystkie korzystne umowy (np. pożyczka udzielona na preferencyjnych warunkach, darowizna, zwolnienie z długu, wygranie przetargu).
► Korzyść osobista – (art. 115 § 4 k.k.) to świadczenie o charakterze nie majątkowym, polepszające sytuację osoby, która je uzyskuje (np. obietnica awansu, odznaczenie orderem, wyuczenie zawodu, ograniczenie obowiązków zawodowych, przyjęcie na praktykę, na staż, wysłanie na za graniczne stypendium, wykreowanie korzystnego wizerunku w mediach).
► Czy wiesz jakie są symptomy wystąpienia ryzyka zwiększonej podatności na korupcję?
Należy stwierdzić, że korupcja przybiera z reguły charakter „wielopiętrowy” i „wieloszczeblowy”. Ta sama osoba bywa raz wręczającym łapówkę, innym razem przyjmującym łapówkę. Świadczy bowiem w sposób nielegalny usługi osobom usytuowanym niżej w hierarchii instytucji, ewentualnie petentom z zewnątrz, sama zaś musi opłacać swoich przełożonych. Pieniądze pochodzące z korupcji związanej z wykorzystywaniem stanowiska czy możliwości związanych z pełnioną funkcją zostają następ nie przeznaczone w celu korumpowania innych. W tak wadliwie funkcjonującej instytucji możliwe jest wystąpienie następujących symptomów:
• Problemy finansowe zatrudnionych, życie ponad stan, życie na kredyt.
• Antagonizmy personalne pomiędzy pracownikami i poziom życia niektórych osób znacznie odbiegający od pozostałych.
• Stwierdzone błędy i nieprawidłowości w składanych oświadczeniach majątkowych.
• Skłonności zatrudnionych do hazardu.
• Bliskie osobiste relacje pomiędzy pracownikami (ryzyko zmowy).
• Nawiązywanie relacji towarzyskich z petentami.
• Rywalizacja o lepsze stanowisko i warunki pracy umożliwiające większy dostęp do petentów.
• Nadużywanie alkoholu, zażywanie narkotyków.
• Częsta praca po godzinach (nieuzasadniona), niewykorzystywanie urlopu, praca w innych godzinach niż podstawowe.
• Brak znajomości przez przełożonych regulacji prawnych związanych z wykonywaniem zadań i odpowiedzialnością prawną podejmowanych działań i decyzji.
• Zaangażowanie starszych rangą urzędników w prace będące poniżej ich kompetencji, a dających kontrolę nad tokiem podejmowania decyzji; wchodzenie w kompetencje podwładnych.
• Nieinformowanie przełożonych o podejmowanych decyzjach, wchodzenie w ich kompetencje.
• Skupienie w ręku jednej osoby zbyt dużej liczby kompetencji i obowiązków.
• Prowadzenie przez jedną osobę danej sprawy/zagadnienia od początku do końca.
• Brak jasno podzielonych kompetencji i zakresu odpowiedzialności poszczególnych pracowników oraz przełożonych.
• Zaległości w wykonywanej pracy.
• Niewystarczająca kontrola i nadzór ze strony zwierzchników.
• Brak nadzoru nad siecią komputerową, słabe zabezpieczenia sieci.
• Niewypełnianie lub niedostateczne wypełnianie obowiązków sprawozdawczych / statystycznych / kontrolnych, błędy w prowadzonej dokumentacji.
• Przekazywanie na zewnątrz niepełnych lub nieprawdziwych informacji.
• Nierozpatrywanie składanych przez petentów i osoby z zewnątrz skarg na pracowników danej instytucji.
• Pomijanie lub nadużywanie procedur, np. przy udzielaniu zamówień publicznych:
- udzielanie znacznej ilości zamówień w trybie z tzw. wolnej ręki;– występowanie sytuacji, w której środki przewidziane w poszczególnych kategoriach budżetu projektu wydatkowane są bez wystąpienia oszczędności.
Urzędnicy, oprócz znajomości symptomów mogących wskazywać na wystąpienie zjawisk korupcyjnych, muszą mieć również świadomość obowiązków, jakie na nich spadają w przypadku uzyskania wiedzy o popełnionych przestępstwach.
Zdarza się, że w imię źle pojętego dobra instytucji lub solidarności tuszuje się wykryte nieprawidłowości, co może powodować konsekwencje prawne dla pracowników, którzy wiedząc o popełnionym przestępstwie, nie poinformowali o nim organu ścigania. Należy pamiętać, że przepis art. 304 § 1 k.p.k. stanowi, iż każdy, dowiedziawszy się o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu, ma społeczny obowiązek zawiadomić o tym organa ścigania.
Natomiast w sytuacji, gdy pracownicy instytucji państwowych lub samorządowych, w związku z pełnioną przez siebie funkcją, dowiedzieli się o popełnieniu takiego przestępstwa, spoczywa na nich obowiązek prawny (304 § 2 k.k.). Niepowiadomienie organów ścigania może zostać potraktowane jako niedopełnienie obowiązku, tj. czyn z art. 231 k.k.
► Czy wiesz jakie są podstawowe rodzaje korupcji?
Najpowszechniej występującymi rodzajami korupcji w Polsce są:
► Przekupstwo (łapownictwo).
Najczęściej spotykaną formą korupcji jest przekupstwo, zwane także łapownictwem.W prawie karnym spotyka się dwie jego odmiany: bierną (osoby otrzymujące łapówkę) i czynną (osoby proponujące łapówkę).
► Łapownictwo bierneArtykuł 228 Kodeksu Karnego odnosi się do łapownictwa biernego, potocznie określanego jako sprzedajność.Na mocy tego artykułu można skazać funkcjonariusza publicznego, który łapówkę przyjmuje lub jej żąda uzależniając wykonanie określonej czynności lub odstąpienie od określonej czynności w zamian za łapówkę.► Łapownictwo czynneArtykuł 229 Kodeksu Karnego określa przekupstwo czynne. W tym przypadku ten, kto udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze.W ten sposób określono przestępstwo łapownictwa czynnego, potocznie nazywane przekupstwem.Może je popełnić każdy, kto wręcza, bądź obiecuje wręczyć łapówkę w zamian za załatwienie interesującej jej sprawy w urzędzie czy instytucji.
Oprócz najczęstszego rodzaju korupcji czyli klasycznego przekupstwa zwanego potocznie łapówkarstwem w obrocie prawnym występują także inne formy korupcji wśród których najpowszechniejsze to:
Przestępstwo płatnej protekcji polega na udzieleniu lub obietnicy udzielenia pośrednikowi korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi.
Płatna protekcja (pośrednictwo) polega więc na tym, że obdarowujemy osobę sprzedajną w zamian za jej pośrednictwo. Celem działania sprawcy jest więc wynagrodzenie osoby pośrednika za pośrednictwo w załatwieniu sprawy.
► Nadużycie uprawnień przez funkcjonariusza publicznego.
Przestępstwo nadużycia uprawnień może popełnić wyłącznie funkcjonariusz publiczny, który przekracza swoje uprawnienia lub nie dopełnia swojego obowiązku i w ten sposób działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego.
Dla zaistnienia tego przestępstwa nie jest wymagane powstanie szkody.
Sprawca wypełnia znamiona tego przestępstwa poprzez działanie lub zaniechanie, które stwarza zagrożenie dla dobra prawnie chronionego.
Dla przypisania sprawstwa tego przestępstwa konieczne jest ustalenie podstaw i zakresu odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego.
► Udaremnianie lub utrudnianie przetargu publicznego.
Udaremnianie lub utrudnianie przetargu publicznego to kolejna forma korupcji określona w Kodeksie Karnym, tym razem w art. 305.
Co ważne, warunkiem koniecznym dokonania przestępstwa nie jest osiągnięcie przez sprawcę korzyści majątkowej. Czyn dokonany jest, bowiem z chwilą udaremnienia lub utrudnienia przetargu.
Czyn ten może być dokonany zarówno przez działanie, jak i zaniechanie. Podmiotem tego przestępstwa może być każdy pracownik organu.
► Nepotyzm.
Nepotyzm to nic innego, jak nadużywanie zajmowanego stanowiska poprzez faworyzowanie, protegowanie członków własnej rodziny przy osiąganiu korzyści materialnych, pozycji społecznych czy określonych przywilejów.
► Kumoterstwo.
Kumoterstwo to z kolei wzajemne popieranie się ludzi związanych ze sobą pokrewieństwem, zażyłością lub przynależnością do określonej grupy, zwykle dla osiągnięcia wyższej pozycji społecznej lub zawodowej, a także w celu uzyskania korzyści materialnych, nieopierające się na ocenie przydatności i wartości tych osób, lecz wyłącznie na fakcie znajomości lub powiązań towarzyskich.
► Korupcja wyborcza.
Szczególnym rodzajem korupcji, określonym w art. 250a Kodeksu Karnego, jest korupcja wyborcza.
Wyjątkowość tego procederu polega na tym, że to funkcjonariusz publiczny oferuje korzyści w zamian za poparcie dla siebie, a „zwykły człowiek” te korzyści otrzymuje.
Mogą to być różne sytuacje. Od najbardziej prymitywnych, takich jak zdobywanie przychylności wyborców dzięki suto zastawionym stołom, aż do szczegółowych obietnic pracy, awansu, załatwienia ważnych spraw.
► Czy wiesz na czym polega profilaktyka antykorupcyjna?
Na skuteczną profilaktykę antykorupcyjną w podmiocie składają się przede wszystkim następujące elementy / zasady postępowania:
• „Przykład z góry” – wydaje się, że najważniejszym elementem skutecznej strategii walki z korupcją jest promowanie uczciwych, przejrzystych i klarownych zasad przez kierownictwo instytucji. Pracownicy muszą mieć świadomość i pewność, że przełożeni sami postępują uczciwie. Ważne jest również upowszechnienie wśród urzędników przekonania, że żadne wykroczenia nie będą tolerowane i „zamiatane pod dywan”, że każde przestępstwo będzie zgłoszone i wyjaśnione. Kierownictwo postępuje uczciwie i stanowczo będzie to egzekwować od podwładnych.
• Zaprojektowanie i wdrożenie systemu sprawozdawczości z wykonywanych zadań – przełożeni powinni mieć świadomość zadań, jakie wykonują ich podwładni. Prowadzona na bieżąco sprawozdawczość jest narzędziem dyscyplinującym dla pracowników, a także ważnym dowodem w przypadku wykrycia nieprawidłowości.
• Pracownicy zaznajomieni ze wskazanymi w poprzedniej części symptomami powinni znać procedurę informowania przełożonych o swoich podejrzeniach. Powinna ona być możliwie krótka – bezpośrednio do kogoś z kierownictwa. Ważne jest, aby była zapewniona dyskrecja zgłaszanych nieprawidłowości, tak aby czyniący to pracownicy nie byli szykanowani.
• Zakres zadań i obowiązków pracowników powinien być ściśle określony, aby nie było dowolności w określaniu sposobu pracy/procedowania.
• Podejmowanie wiążących decyzji, praca nad jakimś jednostkowym zagadnieniem nie powinny być wykonywane przez jedną osobę. Co najmniej dwie osoby powinny być odpowiedzialne za rozpatrywanie danej kwestii.
• Rotacja w ramach zespołów pracowniczych. Okresowe zmiany w składzie grup zadaniowych spowodują większą przejrzystość podejmowanych decyzji i utrudnią powstanie wewnętrznych powiązań sprzyjających popełnianiu nadużyć.
• Wprowadzenie polityki obiegu dokumentów wewnątrz firmy.
• Opracowanie mapy, która by wskazywała obszary i procedury najbardziej zagrożone korupcją, tak aby objąć je szczególną ochroną.
• Wprowadzenie kodeksów etyki zawodowej dla poszczególnych grup zawodowych.
Oczywiście wdrożenie tych zasad nie spowoduje całkowitej eliminacji zjawiska korupcji ale skutecznie je ograniczy i utrudni realizację procederu korupcyjnego. Nadto w razie wystąpienia korupcji zapewni ochronę prawną kadrze kierowniczej, która będzie mogła wykazać dołożenie należytych starań w zakresie przeciwdziałania i zapobiegania korupcji.
► Czy wiesz na czym polega konflikt interesów?
Konflikt interesów to pełnienie przez osobę publiczną, albo członków jej najbliższej rodziny, funkcji lub utrzymywanie kontaktów o charakterze prywatnym, które wpływać mogą na treść urzędowych zachowań w sposób mogący rodzić wątpliwości co do ich bezstronności.
Oczywiście konflikty interesów mogą także występować na rynku czysto komercyjnym i bez związku z tzw. sferą publiczną.
Konflikt interesów przejawia się w różnych formach i występuje na wszystkich szczeblach działań gospodarczych, politycznych, administracyjnych.
Są takie przypadki w których uniknięcie konfliktu interesów nie jest możliwe. W takich przypadkach zaleca się przede wszystkim jawność takiej sytuacji oraz szczególną pieczołowitość w wykonywaniu zadań.
W biznesie konflikt interesów jest jedną z kluczowych i często występujących kwestii. Wielu przedsiębiorców zdaje sobie sprawę z wagi tego problemu. Dlatego też, aby temu skutecznie przeciwdziałać, wprowadzane są specjalne regulacje wewnętrzne mające na celu nie tylko eliminowania zjawiska ale przede wszystkim ograniczenie jego zasięgu.
Konflikty interesów występują w przypadkach:
• posiadania powiązań finansowych, rodzinnych, towarzyskich i innych z dostawcami, klientami i innymi podmiotami współpracującymi z firmą,
• powiązania z konkurencją, np. przez zatrudnienie albo konsultacje,
• zaangażowania się w produkcję dóbr lub usług, konkurencyjną wobec firmy,
• wykonywania pracy nie dla firmy, z wykorzystaniem urządzeń firmy, czasu pracy itp.,
• świadczenia usług dla firmy innych niż te, które wynikają ze stosunku pracy, np. sprzedaż materiałów, wypożyczanie sprzętu,
• dostępu do poufnych informacji, których wykorzystanie może przynieść korzyść finansową lub inną,
• łączenia funkcji lub powiązania między osobami pełniącymi funkcje, między którymi zachodzi jednostronna lub obustronna zależność, np. funkcji wytwórczych i kontrolnych.
► Czy wiesz czym różni się przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej od przyjęcia obietnicy korzyści majątkowej lub osobistej?
► Przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej oznacza faktyczne zawładnięcie nią przez sprawcę, np. przyjęcie pieniędzy, drogiego prezentu, obietnicy awansu.
► Natomiast przyjęcie obietnicy korzyści majątkowej lub osobistej polega na za akceptowaniu przez sprawcę przyrzeczenia udzielenia którejkolwiek z tych korzyści dla siebie, ewentualnie osoby wskazanej. Nieważne jest, czy proceder ten realizowany jest osobiście, czy z pomocą pośredników.
Zarówno przyjęcie korzyści majątkowej lub osobistej jak i przyjęcie obietnicy korzyści majątkowej lub osobistej w określonych warunkach mogą stanowić przestępstwo o charakterze korupcyjnym.
► Czy wiesz jak powinien zachować się urzędnik wobec którego podjęta została czynność korupcyjna?
Zgodnie z dobrymi praktykami zachowań w sytuacji korupcyjnej:
► Urzędnik powiadamia bezpośredniego przełożonego o zdarzeniu i sporządza notatkę służbową je opisującą. Jeżeli okoliczności to uzasadniają, powyższe odbywa się z pominięciem drogi służbowej.
► Urzędnik zabezpiecza dowody. W miarę możliwości samodzielnie dąży do uzyskania jak największej liczby dowodów na potwierdzenie popełnienia przestępstwa, np. nagrania rozmowy, zebrania dokumentów, wskazania świadków.
► Jeżeli urzędnik w wyniku oceny sytuacji uzna, że będzie to działanie nieefektywne dowodowo, zwraca się o pomoc do organów ścigania, np. CBA, Policji. Służby te dysponują wiedzą procesową i operacyjną oraz profesjonalnymi środkami technicznymi umożliwiającymi zabezpieczenie dowodów popełnienia przestępstwa. Osoba zgłaszająca przestępstwo korupcji popełnione przez inne osoby może się zwrócić z prośbą o nieujawnianie, iż to ona złożyła zawiadomienie. Czynności zostaną podjęte wówczas w formie operacyjno-rozpoznawczej.
► Urzędnik współdziała z organem ścigania w zakresie koniecznym do sprawdzenia informacji o korupcji (np. szantażu urzędnika, presji korupcyjnej) i ewentualnego uzyskania dowodów przy zastosowaniu metod operacyjnych, np. kontrolowanego wręczenia/przyjęcia korzyści majątkowej66 czy kontroli operacyjnej, tzw. podsłuchów.
► W przypadku, gdy osoba popełniła przestępstwo korupcyjne, może uniknąć odpowiedzialności karnej lub uzyskać złagodzenie kary.
► Przepisy antykorupcyjne w kodeksie karnym.
Kodeks karny (ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny - Dz. U. z 2019 r. poz. 1950, 2128, z 2020 r. poz. 568.) wyróżnia przestępstwa związane z korupcją takie jak:
► przekupstwo (łapownictwo bierne) – art. 228 k.k.,
► sprzedajność (łapownictwo czynne) – art. 229 k.k.,
► płatna protekcja (czynna i bierna) – art. 230 i 230a k.k.,
► korupcja wyborcza – art. 250a k.k.,
► korupcja gospodarcza – art. 296a k.k.,
► korupcja wierzycieli – art. 302 § 2-3 k.k.,
► zmowa przetargowa – art. 305 § 1 k.k.,
► kwalifikowana postać fałszerstwa intelektualnego – art. 271 § 3 k.k.,
► kwalifikowana postać nadużycia funkcji – 231 § 2 k.k.,
► PRZEKUPSTWO (ŁAPOWNICTWO BIERNE)
Art. 228
§ 1. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Karze określonej w § 3 podlega także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda.
§ 5. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 6. Karom określonym w § 1–5 podlega odpowiednio także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści żąda, albo uzależnia wykonanie czynności służbowej od jej otrzymania.
► SPRZEDAJNOŚĆ (ŁAPOWNICTWO CZYNNE)
Art. 229
§ 1. Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa, aby skłonić osobę pełniącą funkcję publiczną do naruszenia przepisów prawa lub udziela albo obiecuje udzielić takiej osobie korzyści majątkowej lub osobistej za naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Kto osobie pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.
§ 5. Karom określonym w § 1–4 podlega odpowiednio także ten, kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w państwie obcym lub w organizacji międzynarodowej, w związku z pełnieniem tej funkcji.
§ 6. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1–5, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte przez osobę pełniącą funkcję publiczną, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
► PŁATNA PROTEKCJA (CZYNNA I BIERNA)
Art. 230
§ 1. Kto, powołując się na wpływy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi albo wywołując przekonanie innej osoby lub utwierdzając ją w przekonaniu o istnieniu takich wpływów, podejmuje się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Art. 230a
§ 1. Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w instytucji państwowej, samorządowej, organizacji międzynarodowej albo krajowej lub w zagranicznej jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi, polegające na bezprawnym wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 3. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 1 albo w § 2 jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
► KORUPCJA WYBORCZA
Art. 250a
§ 1. Kto, będąc uprawniony do głosowania, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo takiej korzyści żąda za głosowanie w określony sposób, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto udziela korzyści majątkowej lub osobistej osobie uprawnionej do głosowania, aby skłonić ją do głosowania w określony sposób lub za głosowanie w określony sposób.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w § 1 albo w § 3 w związku z § 1 zawiadomił organ powołany do ścigania o fakcie przestępstwa i okolicznościach jego popełnienia, zanim organ ten o nich się dowiedział, sąd stosuje nadzwyczajne złagodzenie kary, a nawet może odstąpić od jej wymierzenia.
► KORUPCJA GOSPODARCZA
Art. 296a
§ 1. Kto, pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostając z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, żąda lub przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, w zamian za nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową albo stanowiące czyn nieuczciwej konkurencji lub niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach określonych w § 1 udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej.
§ 3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w § 1 lub 2 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
§ 5. Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w § 2 albo w § 3 w związku z § 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
► KORUPCJA WIERZYCIELI
Art. 302
§ 1. Kto, w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, czym działa na szkodę pozostałych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Kto wierzycielowi udziela lub obiecuje udzielić korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 3. Tej samej karze podlega wierzyciel, który w związku z określonym w § 2 postępowaniem przyjmuje korzyść za działanie na szkodę innych wierzycieli albo takiej korzyści żąda.
► ZMOWA PRZETARGOWA
Art. 305
§ 1. Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, udaremnia lub utrudnia przetarg publiczny albo wchodzi w porozumienie z inną osobą działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto w związku z publicznym przetargiem rozpowszechnia informacje lub przemilcza istotne okoliczności mające znaczenie dla zawarcia umowy będącej przedmiotem przetargu albo wchodzi w porozumienie z inną osobą, działając na szkodę właściciela mienia albo osoby lub instytucji, na rzecz której przetarg jest dokonywany.
§ 3. Jeżeli pokrzywdzonym nie jest Skarb Państwa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.
► KWALIFIKOWANA POSTAĆ NADUŻYCIA FUNKCJI
Art. 231
§ 1. Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 3. Jeżeli sprawca czynu określonego w § 1 działa nieumyślnie i wyrządza istotną szkodę, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 4. Przepisu § 2 nie stosuje się, jeżeli czyn wyczerpuje znamiona czynu zabronionego określonego w art. 228.
► KWALIFIKOWANA POSTAĆ FAŁSZERSTWA INTELEKTUALNEGO
Art. 271
§ 1. Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
§ 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
§ 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
► Czy wiesz jakie są wytyczne CBA odnośnie zakresu szkoleń antykorupcyjnych?
Już na wstępie należy zauważyć, że wytyczne CBA dotyczące zakresu szkoleń antykorupcyjnych są dość szerokie ale jednocześnie dość jednostronne. Nie uwzględniają wielu w mojej ocenie ważnych i potencjalnie przydatnych zagadnień praktycznych, szczególnie dla osób które w codziennej pracy pozostają na styku z zagrożeniami korupcyjnymi.
W tym miejscu rodzi się także podstawowe pytanie czy rekomendowany zakres jest uniwersalny dla wszystkich potencjalnych uczestników szkoleń antykorupcyjnych, czy też powinien on być modyfikowany w sposób uwzględniający z jednej strony specyfikę podmiotu zamawiającego dla swoich pracowników szkolenie antykorupcyjne a z drugiej strony funkcje i stanowiska zajmowane przez tych pracowników oraz poziom zagrożeń korupcujnych? Pytanie to jest o tyle istotne, że odpowiedź na nie przekłada się bezpośrednio na czas niezbędny na realizację takiego szkolenia a to z kolei ma wpływ na jego koszt, zarówno ten „płacony” za szkolenie antykorupcyjne jak i ten związany z czasowym wyłączeniem pracowników z bieżących zadań na czas realizacji szkolenia.
W mojej ocenie optymalnym rozwiązaniem jest każdorazowe dostosowywanie programu (zakresu) szkolenia antykorupcyjnego do profilu zarówno samego podmiotu zamawiającego takie szkolenie jak też profilu jego uczestników w sposób uwzględniający zakres ich obowiązków w tym zajmowane stanowisko czy pełnioną funkcję, poziom ryzyka korupcyjnego na danym stanowisku, ewentualne inne obowiązki danego pracownika związane z przeciwdziałaniem korupcji jak np. stanowisko kierownicze.
Odrębną grupą są wyspecjalizowane komórki organizacyjne lub stanowiska których podstawowym zadaniem jest przeciwdziałanie korupcji w danym podmiocie. Takie osoby wymagają szczególnie starannego przeszkolenia obejmującego wiedzę znacznie wykraczającą poza samo klasycznie rozumiane szkolenie antykorupcyjne.
Oczywiście powyższe dostosowywanie programu w dalszym ciągu winno czynić zadość wspomnianym wytycznym CBA dla szkoleń antykorupcyjnych.
► Jakie są wytyczne CBA dla szkoleń antykorupcyjnych?
Przede wszystkim według CBA, pracownik / urzędnik aby właściwie wykonywać powierzone obowiązki powinien znać:
1. określone przepisy prawa powszechnie obowiązującego, których znajomość wymagana jest na danym stanowisku,
2. wewnętrzne procedury obowiązujące w danym urzędzie / podmiocie / organizacji,
3. przyjęty w urzędzie (lub innym podmiocie) tryb postępowania oraz kulturę organizacyjną.
Trzeba zauważyć, że wszystkie te wymienione elementy zawierają już w sobie wiedzę antykorupcyjną.
Przykładowo:
Ad. 1. Znajomość powszechnie obowiązującego prawa powinna obejmować także znajomość przepisów antykorupcyjnych,
Ad. 2. Znajomość wewnętrznych procedur obowiązujących w danym urzędzie / podmiocie powinna obejmować także znajomość wewnętrznych zasad i procedur antykorupcyjnych,
Ad. 3. Znajomość przyjętego w urzędzie (lub innym podmiocie) trybu postępowania oraz kultury organizacyjnej powinna uwzględniać wiedzę o sposobie postępowania w przypadku zaistnienia incydentu korupcyjnego lub wejścia w wiedzę o takim incydencie, a także wiedzę o jasno określonych zasadach przyjmowania i wręczania zwyczajowych „upominków / prezentów marketingowych”.
To jest baza na której rozpoczyna się budowanie systemowych rozwiązań antykorupcyjnych w danym podmiocie których podstawowym elementem jest szkolenie antykorupcyjne które powinno obejmować zagadnienia takie jak :
- etyka jako podstawowy element kształtowania, właściwych postaw pracowników urzędu,
- kultura uczciwości w urzędzie (pojęcia takie jak: publiczne/państwowe, dobro wspólne itp,),
- misja służby publicznej i etos zawodowy,
- rola i specyfika urzędu w odniesieniu do działania na rzecz obywateli i ekonomizacji działalności sektora publicznego.
Opierając się na wytycznych CBA, po zapoznaniu się z wyżej opisanymi kwestiami podstawowymi i ich opanowaniu urzędnicy powinni zostać przeszkoleni w zakresie przeciwdziałania korupcji.
Z wytycznych CBA wynika, że szkolenie antykorupcyjne powinno uwzględniać i objaśniać przede wszystkim następujące zagadnienia:
► korupcja,
► konflikt interesów,
► osoba pełniąca funkcję publiczną,
► związek z pełnieniem funkcji publicznej,
► osoba pełniąca najwyższe rządowe funkcje wykonawcze na poziomie krajowym/centralnym,
► funkcjonariusz publiczny,
► działanie na szkodę interesu publicznego,
► sprzedajność urzędnicza (korzyść majątkowa, korzyść osobista, przyjęcie korzyści, przyjęcie obietnicy itd,),
► czynność służbowa,
► przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązków,
► zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa,
► sposoby postępowania w przypadku zaistnienia korupcji itp,
Zgodnie z zaleceniami CBA dotyczącymi szkoleń antykorupcyjnych:
► wszystkie szkolenia antykorupcyjne powinny mieć możliwe praktyczne zastosowanie,
► sugeruje się tam gdzie to możliwe formę warsztatową szkolenia antykorupcyjnego,
► szkolenia antykorupcyjne powinny być obligatoryjne czyli bezwzględnie obowiązkowe,
► szkolenia antykorupcyjne powinny być powszechne czyli obejmować wszystkich pracowników,
► szkolenia antykorupcyjne powinny być cykliczne, powtarzane co najmniej raz na dwa lata dla każdego z pracowników.
CBA zauważa w tym miejscu, że tylko systematyczna działalność szkoleniowa w zakresie przeciwdziałania korupcji będzie efektywna i pozwoli zminimalizować ryzyka związane z wystąpieniem zagrożeń korupcyjnych.
Nadto CBA zaleca rozszerzone szkolenia antykorupcyjne dla kadry kierowniczej.
Samo szkolenie załogi będzie skuteczne tylko jako część systemu organizacyjnego podmiotu którego dotyczy. Skuteczność takich systemów, w tym systemu antykorupcyjnego zależy od przykładu kierownictwa, jego postawy i zrozumienia problemu.
Dawanie dobrego przykładu podwładnym jest obowiązkiem kadry kierowniczej, dlatego według CBA, szkolenie antykorupcyjne dla kadry kierowniczej powinno zostać uzupełnione o co najmniej dwa dodatkowe moduły obejmujące:
► rolę przełożonego w przeciwdziałaniu korupcji,
► rolę instytucji w przeciwdziałaniu korupcji.
W mojej ocenie szkolenie antykorupcyjne kierowane do kadr kierowniczych powinno zawierać jeszcze przynajmniej kilka o ile nie kilkanaście zagadnień praktycznych, przydatnych w codziennej pracy na styku z zagrożeniami korupcyjnymi. Więcej informacji na ten temat oraz przykładowe programy szkoleń antykorupcyjnych znajdziesz na powyżej, tej stronie.
Każdy z tych programów uwzględnia wytyczne CBA dla szkoleń antykorupcyjnych oraz może być zmodyfikowany pod indywidualne potrzeby zamawiającego.
Niezależnie od samych szkoleń antykorupcyjnych świadczę także usługi eksperckie i doradcze w zakresie szeroko pojętego przeciwdziałania korupcji w tym tworzenie wewnętrznych polityk/procedur antykorupcyjnych, systemów kontroli wewnętrznej, inne działania w tym zakresie szerzej wymienione na tej stronie w dziale usługi antykorpcyjne.
► Czy wiesz na czym polega korupcja administracyjna?
Korupcja administracyjna jest to najpowszechniejszy typ korupcji.
Występuje na styku obywatela (w tym przedsiębiorcy) z organem państwa (urzędnikiem).
Jest związana ze świadczeniem pozaekonomicznych usług w zakresie oświaty, służby zdrowia, opieki społecznej. Występuje ona w różnych działach administracji publicznej. Przykładami tego typu korupcji mogą być:
- wpływanie na treść decyzji administracyjnej,
- przyznanie kredytu, poręczenia, dotacji,
- legalizacja pojazdów,
- wpływanie na przebieg kontroli i jej wynik,
- wydawanie uprawnień,
- zdawanie egzaminów państwowych,
poprzez ofertę korupcyjną.
► Kim jest osoba pełniąca funkcję publiczną?
Zgodnie z art. 115 § 19 k.k. osobą pełniącą funkcję publiczną jest:
1) funkcjonariusz publiczny tj.:- Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,- poseł, senator, radny,- poseł do Parlamentu Europejskiego,- sędzia, ławnik, prokurator, funkcjonariusz finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariusz, komornik, kurator sądowy, syndyk, nadzorca sądowy i zarządca, osoba orzekająca w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,- osoba będąca pracownikiem administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe, a także inna osoba w zakresie, w którym uprawniona jest do wydawania decyzji administracyjnych,- osoba będąca pracownikiem organu kontroli państwowej lub organu kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe,- osoba zajmująca kierownicze stanowisko w innej instytucji państwowej,- funkcjonariusz organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariusz Służby Więziennej,- osoba pełniąca czynną służbę wojskową, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie,- pracownik międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełni wyłącznie czynności usługowe;2) członek organu samorządowego, np. samorządu lekarskiego, gospodarczego, adwokackiego;3) osoba zatrudniona w jednostce organizacyjnej dysponującej środkami publicznymi (z wyjątkiem osób wykonujących wyłącznie czynności usługowe, np. pracowników sekretariatu, kierowców, gońców);4) osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez wiążącą Rzeczpospolitą Polską umowę międzynarodową;5) osoba, której uprawnienia i obowiązki w zakresie działalności publicznej są określone lub uznane przez ustawę, tj.:
− diagnosta uprawniony do wpisywania w dowodzie rejestracyjnym pojazdu terminu kolejnego badania technicznego;− dyrektor przedsiębiorstwa państwowego w zakresie zarządzania i reprezentowania przedsiębiorstwa na zewnątrz;− prezes Zarządu Spółdzielni Mieszkaniowej w zakresie tylko takich czynności, które wiążą się z dysponowaniem środkami publicznymi;− osoba dokonująca z upoważnienia przewoźnika kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu w środkach komunikacji publicznej;− nauczyciel akademicki;− lekarz, o ile wykonuje czynności lekarskie w ramach świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych na rzecz osób ubezpieczonych.
► Czy wiesz na czym polega korupcja gospodarcza?
Korupcją gospodarczą nazywamy tylko te akty przekupstwa i sprzedajności które mają miejsce w życiu gospodarczym państwa. Sektor gospodarki w szczególny sposób jest uzależniony od decyzji instytucji państwowych i społecznych. To w szczególny sposób sprzyja zjawisku korupcji.
W przypadku takiego typu korupcji, popełniane przestępstwo ma na celu zjednanie osoby pełniącej funkcję publiczną dla swoich celów którymi najczęściej jest osiągnięcie zysków materialnych z działalności gospodarczej. Cechą tego typu korupcji jest jej "długotrwałość" - czas trwania działalności korupcyjnej jest uzależnione od czasu trwania współpracy między dającym i biorącym.
To przestępstwo najczęściej jest prowadzone pod pozorem legalnych operacji gospodarczych, finansowych, handlowych.
► Czy wiesz na czym polega korupcja społeczna?
Korupcja społeczna to rodzaj korupcji który czasem nazywany jest ekoterroryzmem. Jednak, choć organizacje zajmujące się tzw. ekologią były prekursorami takich działań, to ich zakres jest znacznie szerszy.
Proceder polega na tym, że przy planowanej dużej inwestycji pojawia się nagle grupa „społeczników” protestujących przeciw danej inwestycji jako niezwykle szkodliwej dla środowiska, uciążliwej społecznie itd. W praktyce paraliżują poprzez swoje działania prawne, polityczne a niekiedy także terenowe możliwość realizacji inwestycji.
W zamian za odstąpienie od protestów żądają np. „zrekompensowania przyrodzie strat” jakie poniosła w związku z inwestycją. Rekompensata oczywiście musi być dokonana poprzez wpłatę odpowiedniej kwoty na rzecz organizacji organizującej protesty, która później z tych środków przeprowadzi działania prośrodowisku naturalnemu. Żadna inna forma zadośćuczynienia środowisku nie będzie akceptowalna dla protestujących.
► Czy wiesz na czym polega korupcja wyborcza?
Korupcja wyborcza to rodzaj korupcji który ma miejsce wówczas, gdy zachodzi przekupstwo i sprzedajność w związku z wyborami do władz publicznych i ma na celu wywarcie wpływu na sposób głosowania.
Jest to dość specyficzny rodzaj korupcji o którym potocznie mówi się niekiedy jako „korupcja odwrócona” ze względu na to, że w tym przypadku to polityk korumpuje szarego obywatela, by ten na niego zagłosował. Formą „łapówki” mogą tutaj być pieniądze, upominki, poczęstunki, obietnice załatwienia prywatnych spraw, oferta stanowiska, pracy itd…
Swego czasu głośną sprawą było wręczanie w wyborach na Wójta w jednej z gmin butelek wódki w zamian za karty wyborcze.
► Czy wiesz na czym polega korupcja w sporcie?
Korupcja w sporcie to zjawisko polegające na ustawianiu wyników zawodów sportowych (np. meczów piłkarskich, walk bokserskich czy innych) przez działaczy sportowych lub samych zawodników a najczęściej w ich wzajemnym porozumieniu i współdziałaniu, w taki sposób aby jeszcze przed rozpoczęciem zawodów znany był ich wynik, ale tylko wybranym.
Układ taki przekłada się na bardzo wymierne zyski zarówno w kontraktach sponsorskich jak i przede wszystkim w zakładach bukmacherskich.
► Czy wiesz na czym polega korupcja polityczna?
Korupcją polityczną określamy akt przekupstwa i związanej z nim sprzedajności dotyczący przejęcia władzy państwowej na różnych szczeblach lub jej utrzymaniem. Dotyczy najczęściej polityków będących jednocześnie posłami, senatorami, radnymi, ale nie wyłącznie.
Korupcja polityczna polega na oferowaniu stanowisk i korzyści w sektorze publicznym gospodarki albo w administracji.
Korupcja polityczna jest nieformalnym wynagrodzeniem polityków za wykorzystanie ich wpływów lub poparcie w konkretnych sytuacjach (np. głosowaniu).
Objawia się najczęściej np. zajmowaniem miejsc w radach nadzorczych, pobieranie wynagrodzeń bez świadczenia pracy, diet i innych apanaży czy korzyści tylko z tytułu pozostawania w określonym układzie władzy państwowej.
Korupcja polityczna może być realizowana także przy pomocy: nagród, stypendiów naukowych, darów, zapomóg, dotacji, sponsorowania.
► Czy wiesz na czym polega korupcja samorządowa?
Korupcja samorządowa polega najczęściej na oferowaniu stanowisk i korzyści dla polityków lub urzędników w sektorze powiązanym z gospodarką komunalną i usługami na rzecz miast i gmin.
Ten rodzaj korupcji jest bardzo rozpowszechniony w związku z faktem, iż większość spraw związanych z realizacją inwestycji czy obsługą mieszkańców jest załatwiana na szczeblu lokalnym i w stosunkowo wąskim gronie osób prywatnie znających się wzajemnie (np. w gminie wiejskiej najczęściej wójt, urzędnicy i radni są sąsiadami, absolwentami tej samej podstawówki czy gimnazjum a nawet szkoły średniej, obecnie ich dzieci uczęszczają często do tej samej szkoły podstawowej którą zawiaduje wójt poprzez wskazanego i powołanego przez siebie dyrektora – w praktyce tworzy to swoisty układ zamknięty).
Często w takich środowiskach wszyscy są jakoś powiązani ze wszystkimi, co powoduje, że nawet pomimo istnienia formalnych mechanizmów kontroli, nadzoru oraz wymuszających obiektywizm, w praktyce one nie funkcjonują.
► Czy wiesz na czym polega korupcja legislacyjna?
Wszyscy pamiętamy słynną „Aferę Rywina”, pierwszą w Polsce Sejmowa komisję śledczą i słynne już „lub czasopisma”. Czasem właśnie tak niewielka zmiana w ustawie, dopisanie jakiegoś słowa, przecinka, zastąpienie słowa „lub” słowem „oraz” itd… wystarczy by ktoś zarobił albo stracił miliony a nawet miliardy złotych. Choć wspomniana afera stała się synonimem tego typu korupcji to nie jest odosobnionym przypadkiem.
Korupcja legislacyjna polega na wpływaniu na kształt ustawodawstwa w zamian za korzyści dla parlamentarzystów. Zjawisko to jest ściśle powiązane z lobbingiem (choć sam lobbing jest legalny i nie jest traktowany jako korupcja o ile realizowany jest we właściwy sposób), ale występuje tylko wówczas, gdy w zamian za poparcie konkretnych rozwiązań następuje określona forma zapłaty nie związana tylko z poparciem wyborczym (np. finansowa, w naturze, poprzez specjalne usługi itp.). Z reguły wchodzą tutaj w grę bardzo wysokie kwoty.
► Czy wiesz na czym polega korupcja koncesyjna?
Korupcja koncesyjna to rodzaj korupcji polegający na stwarzaniu sztucznych barier w celu uzyskania korzyści. Najczęściej jest związana z wydawaniem decyzji administracyjnych przy pozwoleniach, zezwoleniach, licencjach czy koncesjach. Stwarzanie "sztucznych" trudności ma za zadanie wytworzyć u interesanta (np. przedsiębiorcy, inwestora) przekonanie, że bez uzyskania specjalnej "pomocy" od urzędnika niemożliwe jest załatwienie sprawy a pomoc taka w praktyce oznacza łapówkę.
Często polega na wskazaniu (poleceniu) firmy lub osoby która pomoże uporać się ze sprawami formalnymi. W ten sposób przedsiębiorca kupuje legalnie usługę i pozornie urzędnik nie bierze łapówki.
► Czy wiesz na czym polega korupcja w zamówieniach publicznych?
Korupcja w zakresie zamówień publicznych jest najbardziej rozpowszechnionym rodzajem korupcji. Korupcja ta polega na oferowaniu korzyści urzędnikom lub żądaniu takich korzyści przez urzędników w zamian za uzyskanie zlecenia lub zamówienia.
Korupcja w zakresie zamówień publicznych jest bardzo zróżnicowana i może dotyczyć różnych faz procesu realizacji zamówienia publicznego. Często pojawia się nie w fazie zamawiania ale na etapie odbioru (czepianie się drobiazgów i szukanie pretekstu do nieprzyjęcia wykonania określonych prac).
► Czy wiesz na czym polega korupcja informacyjna?
Korupcja informacyjna to specyficzny rodzaj korupcji polegający na sprzedaży ważnych informacji będących w posiadaniu władz publicznych, których wcześniejsze posiadanie przez biznes może umożliwić osiągnięcie specjalnych zysków.
Korupcja informacyjna może też oznaczać sprzedaż informacji będących w posiadaniu jednostek prywatnych np. spółek giełdowych, władz giełdy, maklerów, zarządów spółek itp., których wykorzystanie niejawne może narazić pozostałych akcjonariuszy na straty.
► Czy wiesz na czym polega korupcja zamówieniach prywatnych?
Korupcja w zakresie zamówień prywatnych jest specyficznym rodzajem korupcji najczęściej nie ściganym przez prawo, a już praktycznie nigdy z urzędu. Nie oznacza to jednak całkowitej bezkarności osób zaangażowanych w proceder, szczególnie po stronie biorącego.
Ten rodzaj korupcji występuje w kontaktach pomiędzy firmami prywatnymi. Dotyczy to zwłaszcza nieuczciwości w działach zaopatrzenia lub zakupów, których pracownicy uzależniają zakup towaru od danego dostawcy, od uzyskania od niego prywatnych korzyści. Sytuacje tego typu są bardzo częste np. w sieciach handlowych.
► Czy wiesz, że są tzw. niekaralne formy korupcji?
Istnieją takie formy korupcji które nie są penalizowane karnie czyli mówiąc prościej są to niekaralne czyli legalne formy korupcji. Przynajmniej z prawnego punktu widzenia.
Do niekaralnych form korupcji możemy zaliczyć np.:
• nepotyzm,
• kumoterstwo,
• konflikt interesów.
Osoba zaangażowana w jeden z powyższych procederów nie będzie za te czyny ścigana karnie. Nie wyklucza to jednak uwzględnienia takich zachowań w procedurach wewnętrznych organizacji i związanej z tym odpowiedzialności dyscyplinarnej pracownika który się ich dopuścił.
Na marginesie można zapytać, dlaczego politycy stanowiący prawo akurat te formy korupcji zalegalizowali? Ale to chyba już pytanie retoryczne…
► Czy wiesz kim jest „urzędnik” w Polsce?
Urzędnik w szerokim rozumieniu tego słowa to osoba pełniąca służbę w administracji publicznej, będąca funkcjonariuszem państwowym lub samorządowym. W potocznym rozumieniu pojęcie urzędnika stosowane jest szerzej, także do sfery poza administracją publiczną – przykładowo urzędnik bankowy, urzędnik pocztowy.
W polskiej terminologii prawnej funkcjonuje pojęcie funkcjonariusza publicznego, które jest stosowane m.in. w odniesieniu do zatrudnionych w administracji publicznej. Przy czym pojęcie funkcjonariusza publicznego jest znacznie szersze aniżeli definiowane słownikowo pojęcie urzędnika.
W odniesieniu do osób zatrudnionych w administracji publicznej obowiązują w polskim prawie trzy pragmatyki służbowe w których należy szukać definicji prawnej słowa „urzędnik”. Są to:
• ustawa o służbie cywilnej,
• ustawa o pracownikach urzędów państwowych,
• ustawa o pracownikach samorządowych.
Termin „urzędnik” występuje tylko w dwóch pierwszych.
I tak w administracji rządowej pojawia się określenie „urzędnik służby cywilnej” które oznacza osobę zatrudnioną na podstawie mianowania zgodnie z zasadami określonymi w ustawie.
Z kolei ustawa o pracownikach urzędów państwowych wyróżnia dwie podstawowe grupy osób zatrudnionych:
• urzędników państwowych tj. osoby które muszą spełniać ustawowe wymogi, a odnoszący się do nich wykaz stanowisk określony jest w rozporządzeniu rady ministrów,
• innych pracowników tj. osoby także zatrudnione w administracji i będące pracownikami urzędów państwowych na stanowiskach pracy do których jednak nie stosuje się powyższych wymogów.
A zatem w wąskim prawnym rozumieniu pojęcie „urzędnik” odnosi się do tych dwóch grup tj. urzędników służby cywilnej i urzędników państwowych.
Należy też uwzględnić, że w pragmatykach służbowych dla administracji rządowej oraz dla samorządowej stosowany jest termin „stanowiska urzędnicze”.
Pojęcie „stanowiska urzędnicze” ma znacznie szerszy zakres. W odniesieniu do administracji rządowej odnosi się ono do całej służby cywilnej, gdyż ustawa stanowi, iż korpus służby cywilnej tworzą pracownicy zatrudnieni na stanowiskach urzędniczych w wymienionych w akcie o rodzajach instytucji, co odnosi się do całego zakresu instytucji służby cywilnej.
W samorządzie terytorialnym „stanowiska urzędnicze” odnoszą się do tych wszystkich pracowników samorządowych, którzy nie są zatrudnieni na stanowiskach pomocniczych i obsługi (te są określone w odrębnym akcie prawnym).
Dalsza ogólna charakterystyka odnosić się będzie do szerokiego rozumienia pojęcia „urzędnik administracji publicznej”.
Urzędnicy mogą być wybierani w powszechnych lub pośrednich wyborach, mianowani, powoływani przez określone organy lub mogą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę.
Z racji tego, że administracja jest strukturą hierarchiczną, występuje podległość służbowa. W związku z tym urzędnik musi wykonywać polecenia przełożonych.
Wśród urzędników wyodrębnić można:
• korpus polityczny, w skład którego wchodzą osoby z nadania politycznego, wskazane przez rządzące partie polityczne;
• korpus wykonawczy administracji, w skład którego wchodzą osoby spełniające kryteria określane przy naborze oraz wykazujące się merytoryczną wiedzą.
Wyróżnić można kilka grup urzędników.
• Pierwszą stanowią osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe (prezydent RP, marszałek sejmu, marszałek senatu, prezes rady ministrów, ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie itd.).
• Drugą grupą są członkowie korpusu służby cywilnej, pracujący w ministerstwach i innych instytucjach administracji rządowej oraz członkowie służby zagranicznej.
• Trzecią grupę tworzą pracownicy urzędów państwowych niewchodzących w skład administracji rządowej (takich jak: kancelarie Sejmu, Senatu i Prezydenta RP, Biuro Trybunału Konstytucyjnego, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Krajowe Biuro Wyborcze itp.).
• Czwartą grupę zaś zatrudnieni w sądach i prokuraturach.
• Piątą grupę tworzą posiadający osobny status pracownicy Najwyższej Izby Kontroli.
• Szóstą grupę tworzą pracownicy samorządowi, zatrudnieni w urzędach gmin, miast, starostwach powiatów, urzędach marszałkowskich, a także podległych im jednostkach organizacyjnych itp.
W literaturze dotyczącej administracji publicznej używa się zwykle wobec podstawowego korpusu zatrudnionych ogólnego terminu „urzędnik” – np. gdy mowa o etyce urzędniczej, relacjach urzędnik–obywatel, przestępstwach urzędniczych.
Szerszy zakres ma termin „służba publiczna”, o którym jest mowa w konstytucji.
► Czy wiesz czym zajmuje się "OLAF"?
OLAF to Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (European Anti-Fraud Office).
OLAF prowadzi dochodzenia w sprawie nadużyć na szkodę budżetu UE, korupcji oraz poważnych uchybień wewnątrz instytucji europejskich i opracowuje politykę zwalczania nadużyć finansowych na potrzeby Komisji Europejskiej.
Obok działów administracji (wewnętrznych komórek organizacyjnych) posiada cztery departamenty powołane do realizacji zadań merytorycznych określane w nomenklaturze unijnej mianem „dyrekcji”. Zajmują się one:
► Dyrekcja A – Wydatki – Działania i Dochodzenia.
- Dochodzenia Wewnętrzne;- Wydatki Bezpośrednie – Działania i Dochodzenia;- Zarządzanie Dzielone – Działania i Dochodzenia .
► Dyrekcja B – Dochody i Działania Międzynarodowe – Dochodzenia i Strategia.
- Strategia Zwalczania Nadużyć Finansowych w zakresie Ceł, Handlu i Tytoniu;- Nielegalny Handel, Zdrowie i Środowisko – Działania i Dochodzenia;- Cła i Handel – Działania i Dochodzenia;- Międzynarodowe Działania i Dochodzenia.
► Dyrekcja C – Centrum Wiedzy o Zwalczaniu Nadużyć Finansowych.
- Strategia i Analiza w zakresie Zwalczania Korupcji i Nadużyć Finansowych;- Wywiad i Analiza Operacyjna;- Strategia Cyfrowa i Kryminalistyka;- Monitorowanie i sprawozdawczość.
► Dyrekcja D – Zagadnienia Ogólne.
- Program UE w zakresie Zwalczania Nadużyć Finansowych i Kancelaria;- Doradztwo Prawne;- Finanse i Zgodność z Przepisami, Zamówienia Publiczne i Bezpieczeństwo.
OLAF może prowadzić dochodzenia w sprawach dotyczących nadużyć finansowych, korupcji i innych przestępstw godzących w interesy finansowe UE w odniesieniu do:
► wszystkich wydatków UE: główne kategorie wydatków to fundusze strukturalne, polityka rolna i fundusze na rzecz rozwoju obszarów wiejskich, wydatki bezpośrednie i pomoc zewnętrzna;► niektórych obszarów dochodów UE, głównie opłat celnych;► podejrzeń poważnych uchybień ze strony urzędników UE i członków instytucji UE.
Etapy dochodzenia prowadzonego przez OLAF:
1. OLAF otrzymuje z różnych źródeł informacje o domniemanych nadużyciach i nieprawidłowościach. W większości przypadków informacje te są wynikiem kontroli przeprowadzanych przez jednostki odpowiedzialne za zarządzanie funduszami UE w ramach instytucji europejskich lub w państwach członkowskich.
2. Wszystkie podejrzenia trafiające do OLAF-u podlegają wstępnej ocenie, która pozwala stwierdzić, czy dany zarzut kwalifikuje się do rozpatrzenia przez urząd i spełnia kryteria niezbędne do wszczęcia dochodzenia.
3. Dochodzenia mogą obejmować wywiady oraz inspekcje w siedzibach podmiotów i należą do jednej z trzech następujących kategorii:
► Dochodzenia wewnętrzne – są to dochodzenia administracyjne prowadzone w instytucjach i organach UE w celu wykrycia nadużyć finansowych, korupcji i wszelkich innych uchybień narażających na szkodę interesy finansowe Unii Europejskiej, łącznie z poważnymi zdarzeniami związanymi z wypełnianiem obowiązków służbowych przez personel.► Dochodzenia zewnętrzne – są to dochodzenia administracyjne prowadzone poza instytucjami i organami UE mające na celu wykrycie nadużyć lub innych nieprawidłowości popełnionych przez osoby fizyczne lub prawne. Sprawy są klasyfikowane jako dochodzenia zewnętrzne, kiedy większość prac dochodzeniowych prowadzą służby OLAF-u.► Sprawy koordynowane – OLAF ma również swój wkład w dochodzenia prowadzone przez organy krajowe lub inne unijne departamenty, ponieważ ułatwia im gromadzenie i wymianę informacji oraz kontaktów.
4. Po zamknięciu dochodzenia OLAF kieruje do instytucji UE oraz urzędów krajowych zalecenia dotyczące działań, jakie należy podjąć. Te działania to zazwyczaj: wszczęcie dochodzenia, odzyskiwanie środków finansowych i inne środki dyscyplinarne i administracyjne. Później urząd monitoruje realizację tych zaleceń.
► Czy wiesz czym jest Centralne Biuro Antykorupcyjne i jakie ma kompetencje?
Powszechnie kojarzymy zwalczanie przestępstw korupcyjnych z działalnością Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) w Warszawie, która to służba specjalna ma swoje delegatury także w innych miastach.
Głównym celem powołania i funkcjonowania Centralnego Biura Antykorupcyjnego (CBA) jest zwalczanie korupcji w życiu publicznym i gospodarczym, w szczególności w instytucjach państwowych i samorządowych, a także zwalczanie działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.
Funkcjonariusze CBA wykonują czynności:
- dochodzeniowo-śledcze,
- operacyjno-rozpoznawcze,
- kontrolne,
- analityczno-informacyjne.
W ramach swojej właściwości Centralne Biuro Antykorupcyjne wykonuje również czynności na polecenie sądu lub prokuratora w zakresie określonym w kodeksie postępowania karnego.
CBA zostało powołane jako służba specjalna w celu zwalczania korupcji. Należy jednak zauważyć, że chociaż CBA wydaje się być służbą wyspecjalizowaną w realizacjach zwalczania korupcji to jednak system organów państwa zajmujących się zwalczaniem tych przestępstw obejmuje również inne służby państwowe w Polsce, a art. 29 ust. 1 ustawy o CBA nakłada na Szefów Centralnego Biura Antykorupcyjnego oraz innych służb zajmujących się przedmiotowym procederem obowiązek współdziałania w ramach swoich kompetencji w zakresie zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz życiu publicznym i gospodarczym, a także w zakresie działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.
► Czy wiesz które służby państwowe zajmują się zwalczaniem korupcji w Polsce?
Służbą najbardziej kojarzoną ze zwalczaniem korupcji w Polsce jest Centralne Biuro Antykorupcyjne. Jednak nie jest to jedyny organ państwa który w zakresie swoich kompetencji ma działania antykorupcyjne.
Organami państwa w których kompetencjach jest walka z korupcją są:
► Centralne Biuro Antykorupcyjne,
► Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
► Służba Kontrwywiadu Wojskowego,
► Policja,
► Straż Graniczna,
► Żandarmeria Wojskowa,
► Służba Celna,
► Generalny Inspektor Informacji Finansowej,
► Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.
Pomimo, że każda z ww. służb jest samodzielna to art. 29 ust. 1 ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym nakłada na Szefów Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Komendanta Głównego Policji, Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Żandarmerii Wojskowej, Szefa Służby Celnej, Generalnego Inspektora Informacji Finansowej i Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej obowiązek współdziałania w ramach swoich kompetencji w zakresie zwalczania korupcji w instytucjach państwowych i samorządzie terytorialnym oraz życiu publicznym i gospodarczym, a także w zakresie działalności godzącej w interesy ekonomiczne państwa.
► Odrębnym organem, który zajmuje się ściganiem przestępstw korupcyjnych w Polsce jest Prokurator. Ma on uprawnienia zarówno do samodzielnego prowadzenia postepowań w sprawach o korupcję jak też zlecania całego postępowania lub jego wybranych czynności ww. organom państwa w zakresie określonym w kodeksie postępowania karnego. Na polecenie Prokuratora i pod jego nadzorem ww. organy prowadzić mogą czynności dochodzeniowo-śledcze, operacyjno-rozpoznawcze, kontrolne oraz analityczno-informacyjne.
► Podobne czynności ww. organom mogą zlecać także sądy powszechne.
Działania urzędów i służb państwowych w zakresie antykorupcji nie sprowadzają się jedynie do zwalczania tej patologii za pomocą sankcji karnych. Ważną rolę odgrywa także działalność profilaktyczna i edukacyjna oraz prawna.
► Czy wiesz na czym polega korupcja w służbie zdrowia?
Korupcja w służbie zdrowia występuje najczęściej w związku ze świadczeniami opieki zdrowotnej udzielanymi z tzw. środków publicznych (potocznie leczenie na NFZ). Polega na uzależnianiu udzielenia określonego świadczenia od łapówki. Może to dotyczyć zarówno samego wykonania zabiegu czy badania, dostępu do specjalisty, przeskoczenia kolejki, otrzymania skierowania do sanatorium, wykonania operacji w lepszym szpitalu lub przez lepszego lekarza.
Często szybsze dostanie się na zabieg wiąże się z wcześniejszą wizytą w prywatnym gabinecie lekarza kwalifikującego do zabiegu.
Bywa także, że pacjent będący już w szpitalu musi zapłacić prywatnie za opiekę pielęgniarce, salowej czy innemu personelowi aby otrzymać należną jemu opieką.
Należy zauważyć, że jest to szczególnie obrzydliwy rodzaj korupcji na tle wszystkich wcześniej opisanych.
► Czy wiesz, że Polacy dostrzegają pozytywne aspekty korupcji?
Choć trudno w to uwierzyć to Polacy niemal jednym tchem mówią z pogardą o korupcji i osobach skorumpowanych jednocześnie niejako usprawiedliwiając dających łapówki.
Co ciekawe, chociaż generalnie zjawisko korupcji oceniają negatywnie to jednocześnie dostrzegają „pozytywy” korupcji.
Wśród najczęściej wymienianych zalet tego procederu wskazują na to, że korupcja daje:
► możliwość, czasami jedyną, załatwienia spraw trudnych, beznadziejnych, których załatwienie badani uznają za życiową konieczność;► gwarancję lepszego, bardziej rzetelnego wykonania obowiązków przez biorącego łapówkę;► przyspieszenie toku spraw i oszczędność czasu;► korzyści materialne, obustronne, zarówno dla biorącego jak i dającego, ponieważ załatwienie spraw dzięki łapówce jest tańsze, prostsze, a rezultat gwarantowany;► możliwość, dzięki łapówce skuteczniejszego, lepszego ratowania życia lub zdrowia;► dowartościowania osób biorących, przekazania wyrazów wdzięczności, uznania za pracę;► możliwość wymuszenia na władzy właściwych rozwiązań, m.in. lepsze dla dającego ustawodawstwo.
► Czy wiesz na czym może opierać się osłona antykorupcyjna podmiotu?
Osłona antykorupcyjna to zestaw zasad, mechanizmów i strategii mających na celu zapobieganie korupcji oraz promowanie przejrzystości i uczciwości w działaniach instytucji publicznych oraz sektora prywatnego. W kontekście administracji publicznej, osłony antykorupcyjne mogą obejmować:
► Transparentność
Ujawnianie informacji o działaniach instytucji publicznych, co ułatwia kontrolę społeczną.
► Edukacja
Szkolenia antykorupcyjne dla pracowników instytucji o zasadach etyki oraz antykorupcyjnych.
► Zgłaszanie nadużyć
Mechanizmy umożliwiające zgłaszanie przypadków korupcji, takie jak anonimowe gorące linie.
► Kodeks etyki
Przyjęcie jasnych zasad etycznych dotyczących postępowania pracowników.
► Audyt i kontrola
Regularne audyty wewnętrzne i zewnętrzne, które pomagają wykrywać nieprawidłowości.
► Odpowiedzialność prawna
Surowe kary dla osób dopuszczających się korupcji oraz dla instytucji, które nie wprowadzają odpowiednich środków zapobiegawczych.
Te i inne działania mają na celu stworzenie kultury uczciwości i zaufania w społeczeństwie.
► Czy znasz jakieś przykłady czynów korupcyjnych?
Oto wybrane przykłady czynów korupcyjnych obserwowanych zarówno w Polsce jak i na świecie. Warto zaznaczyć, że chociaż co do zasady wiążą się one z szeroko pojętą korupcją to jednak nie wszystkie z nich są penalizowane karnie. Część też może być ścigana z przepisów niezwiązanych z korupcją, chociaż ich źródłem jest czyn o charakterze korupcyjnym. Niektóre mogą także występować samoistnie – bez związku z korupcją. Oto one:
► Łapówkarstwo:
Przekazywanie lub przyjmowanie pieniędzy, prezentów lub innych korzyści materialnych w zamian za niezgodne z prawem działania, takie jak załatwienie sprawy administracyjnej.
► Nadużycie władzy:
Działania urzędników publicznych, którzy wykorzystują swoją pozycję do uzyskania osobistych korzyści, np. faworyzowanie konkretnej firmy w przetargach.
► Pranie brudnych pieniędzy:
Proces, w którym nielegalnie uzyskane środki są „czyścione”, aby sprawiały wrażenie legalnych, często poprzez skomplikowane operacje finansowe.
► Korupcja polityczna:
Dawanie lub przyjmowanie łapówek przez polityków w celu uzyskania wpływu na decyzje legislacyjne lub wykonawcze.
► Podżeganie do korupcji:
Osoby lub instytucje, które zachęcają innych do udziału w działaniach korupcyjnych, np. poprzez oferowanie łapówek.
► Koluzje:
Tajne porozumienia między firmami, które mają na celu manipulację przetargami, cenami lub innymi warunkami rynkowymi, co stanowi naruszenie zasad uczciwej konkurencji.
► Zatrudnianie w zamian za korzyści:
Praktyka, w której osoby są zatrudniane lub awansowane w zamian za korzyści materialne, a nie na podstawie meritum.
► Nieprawidłowe wykorzystanie funduszy publicznych:
Działania polegające na niezgodnym wykorzystaniu środków finansowych przeznaczonych na określone cele publiczne, np. wydawanie pieniędzy na prywatne cele.
► Fałszowanie dokumentów:
Tworzenie lub modyfikowanie dokumentacji w celu wprowadzenia w błąd instytucji lub organów ścigania, na przykład fałszowanie faktur.
► Uzależnianie dostępu do usług publicznych:
Wymaganie od obywateli łapówek w zamian za dostęp do usług publicznych, takich jak opieka zdrowotna, edukacja czy wydawanie pozwoleń.
Te przykłady ilustrują różnorodność działań korupcyjnych, które mogą występować w różnych sektorach i na różnych poziomach społecznych. Korupcja ma poważne konsekwencje dla społeczeństwa, gospodarki i instytucji publicznych.
► Czy wiesz jak wiele przepisów w polskim prawie ma zastosowanie do spraw związanych z korupcją?
Przestępstwa korupcyjne zostały usankcjonowane w wielu przepisach polskiego prawa. Tam też obok kar za ich popełnienie należy szukać prawnych definicji poszczególnych czynów korupcyjnych. I tak w Kodeksie karnym (ustawie z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny - Dz. U. z 2019 r. poz. 1950, 2128, z 2020 r. poz. 568.) opisano przestępstwa korupcyjne takie jak:
► przekupstwo (łapownictwo bierne) – art. 228 k.k.,
► sprzedajność (łapownictwo czynne) – art. 229 k.k.,
► płatna protekcja (czynna i bierna) – art. 230 i 230a k.k.,
► korupcja wyborcza – art. 250a k.k.,
► korupcja gospodarcza – art. 296a k.k.,
► korupcja wierzycieli – art. 302 § 2-3 k.k.,
► zmowa przetargowa – art. 305 § 1 k.k.,
► kwalifikowana postać fałszerstwa intelektualnego – art. 271 § 3 k.k.,
► kwalifikowana postać nadużycia funkcji – 231 § 2 k.k..
Chociaż wspomniany Kodeks karny jest podstawowym narzędziem prawnym w walce z przestępczością korupcyjną to jednak nie należy zapominać o innych ustawach zawierających także przepisy antykorupcyjne jak np. przepisy dotyczące zwalczania korupcji w sporcie zawarte w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1468, 1495, 2251) definiujące i jednocześnie sankcjonujące zachowania takie jak:
► sprzedajność sportowa – art. 46 ust. 1 i 3-4 ustawy o sporcie,
► przekupstwo sportowe – art. 46 ust. 2-4 ustawy o sporcie,
► korupcja sportowa w związku z udziałem w zakładach wzajemnych – art. 47 ustawy o sporcie,
► płatna protekcja w sporcie – art. 48 ustawy o sporcie.
Natomiast samą korupcję zdefiniowano w Ustawie z dnia 9 czerwca 2006r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz.U.2021.0.1671 t.j.) w sposób następujący:
► Korupcja to czyn polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu przez jakąkolwiek osobę, bezpośrednio lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści osobie pełniącej funkcję publiczną dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji;
► Korupcja to czyn polegający na żądaniu lub przyjmowaniu przez osobę pełniącą funkcję publiczną bezpośrednio, lub pośrednio, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści, w zamian za działanie lub zaniechanie działania w wykonywaniu jej funkcji;
► Korupcja to czyn popełniany w toku działalności gospodarczej, obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na obiecywaniu, proponowaniu lub wręczaniu, bezpośrednio lub pośrednio, osobie kierującej jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującej w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści, dla niej samej lub na rzecz jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie;
► Korupcja to czyn popełniany w toku działalności gospodarczej obejmującej realizację zobowiązań względem władzy (instytucji) publicznej, polegający na żądaniu lub przyjmowaniu bezpośrednio lub pośrednio przez osobę kierującą jednostką niezaliczaną do sektora finansów publicznych lub pracującą w jakimkolwiek charakterze na rzecz takiej jednostki, jakichkolwiek nienależnych korzyści lub przyjmowaniu propozycji lub obietnicy takich korzyści dla niej samej lub dla jakiejkolwiek innej osoby, w zamian za działanie lub zaniechanie działania, które narusza jej obowiązki i stanowi społecznie szkodliwe odwzajemnienie.
Warto zauważyć, że przywołane powyżej przepisy prawa nie są jedynymi dotyczącymi korupcji. Przepisy antykorupcyjne zawarte są w wielu ustawach dotyczących przede wszystkim sfery publicznej (np. ustawy samorządowe). Warto każdorazowo zapoznać się z ustawodawstwem dotyczącym własnej dziedziny i zawartymi tam rozwiązaniami prawnymi w zakresie przeciwdziałania korupcji.
► Czy wiesz jak została prawnie uregulowana antykorupcja w sporcie?
Przepisy dotyczące zwalczania korupcji w sporcie zostały zawarte w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie (Dz. U. z 2019 r. poz. 1468, 1495, 2251). I tak przedmiotowa ustawa wyróżnia i sankcjonuje następujące czyny korupcyjne:
► sprzedajność sportowa – art. 46 ust. 1 i 3-4 ustawy o sporcie,
► przekupstwo sportowe – art. 46 ust. 2-4 ustawy o sporcie,
► korupcja sportowa w związku z udziałem w zakładach wzajemnych – art. 47 ustawy o sporcie,
► płatna protekcja w sporcie – art. 48 ustawy o sporcie;
jak również wzorem innych przepisów karnych antykorupcyjnych przewiduje uniknięcie kary dla osoby zawiadamiającej o procederze korupcyjnym w sporcie:
► klauzula bezkarności w sporcie – art. 49 ustawy o sporcie.
► SPRZEDAJNOŚĆ SPORTOWA / PRZEKUPSTWO SPORTOWE
Art. 46
1. Kto, w związku z zawodami sportowymi organizowanymi przez polski związek sportowy lub podmiot działający na podstawie umowy zawartej z tym związkiem, lub podmiot działający z jego upoważnienia, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę lub takiej korzyści albo jej obietnicy żąda w zamian za nieuczciwe zachowanie, mogące mieć wpływ na wynik lub przebieg tych zawodów, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
2. Tej samej karze podlega, kto w wypadkach określonych w ust.. 1 udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej.
3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 2 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
4. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 2 przyjmuje korzyść majątkową znacznej wartości albo jej obietnicę lub udziela takiej korzyści albo jej obietnicy lub takiej korzyści albo jej obietnicy żąda, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
► KORUPCJA SPORTOWA W ZWIĄZKU Z UDZIAŁEM W ZAKŁADACH WZAJEMNYCH
Art. 47
Kto, mając wiadomość o popełnieniu czynu zabronionego określonego w art. 46, bierze udział w zakładach wzajemnych dotyczących zawodów sportowych, do których odnosi się ta wiadomość, lub ujawnia tę wiedzę w celu wzięcia udziału przez inną osobę w takich zakładach, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
► PŁATNA PROTEKCJA W SPORCIE
Art. 48
1. Kto, powołując się na wpływy w polskim związku sportowym lub podmiocie działającym na podstawie umowy zawartej z tym związkiem, lub podmiocie działającym z jego upoważnienia albo wywołując przekonanie innej osoby o istnieniu takich wpływów, lub utwierdzając ją w przekonaniu o istnieniu takich wpływów, podejmuje się pośrednictwa w ustaleniu określonego wyniku lub przebiegu zawodów sportowych w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
2. Tej samej karze podlega, kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w ustaleniu określonego wyniku lub przebiegu zawodów sportowych polegające na bezprawnym wywarciu wpływu na zachowanie osoby pełniącej funkcję w polskim związku sportowym lub podmiocie działającym na podstawie umowy zawartej z tym związkiem, lub podmiocie działającym z jego upoważnienia w związku z pełnieniem tej funkcji.
3. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 2 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
► KLAUZULA BEZKARNOŚCI W SPORCIE
Art. 49
Nie podlega karze sprawca przestępstwa określonego w art. 46 ust. 2, art. 46 ust. 3 lub 4, w związku z ust. 2, lub w art. 48 ust. 2 lub 3, w związku z ust. 2, jeżeli korzyść majątkowa lub osobista albo ich obietnica zostały przyjęte, a sprawca zawiadomił o tym fakcie organ powołany do ścigania przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
► Czy wiesz jakie rodzaje korupcji występują najczęściej w Polsce?
Istnieje wiele rodzajów (typów) korupcji klasyfikowanych w różny sposób. Jednym ze sposobów klasyfikowania korupcji jest ten oparty na miejscu występowania procederu korupcyjnego. Według takiej klasyfikacji najpowszechniejszymi rodzajami korupcji są:
► Korupcja administracyjna,
► Korupcja gospodarcza,
► Korupcja społeczna,
► Korupcja wyborcza,
► Korupcja polityczna,
► Korupcja samorządowa,
► Korupcja legislacyjna,
► Korupcja koncesyjna,
► Korupcja informacyjna,
► Korupcja w zamówieniach publicznych,
► Korupcja w zamówieniach prywatnych,
► Korupcja w sporcie,
► Korupcja w służbie zdrowia.
Poniżej, w kolejnych artykułach postaram się pokrótce scharakteryzować poszczególne z wyżej wymienionych typów korupcji.
► Czy wiesz czym charakteryzuje się korupcja w edukacji publicznej oraz jakie obszary w wdukacji są najbardziej zagrożone korupcją?
Korupcja w edukacji to poważny problem, który może występować w różnych formach, wpływając na jakość kształcenia oraz równość szans dla uczniów. Oto kilka przykładów, jak korupcja może manifestować się w systemach edukacyjnych:
► Łapówki za przyjęcia:
W niektórych krajach uczniowie mogą być zmuszeni do płacenia łapówek, aby dostać się do prestiżowych szkół lub na kierunki na uczelniach wyższych.
► Fałszywe wyniki egzaminów:
Osoby odpowiedzialne za organizację egzaminów mogą być poddawane presji lub oferować korzyści finansowe w zamian za zmiany w wynikach, co prowadzi do ogromnych nierówności w dostępie do wykształcenia.
► Nadużycia przy przydzielaniu funduszy:
Korupcja może występować także w postaci nadużyć związanych z funduszami przeznaczonymi na edukację, gdzie pieniądze są wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem.
► Kreowanie fikcyjnych pracowników:
W niektórych przypadkach dyrektorzy szkół mogą tworzyć fikcyjne etaty lub zaniżać liczby pracowników, aby wyłudzać fundusze.
► Nieuczciwe praktyki nauczania:
Nauczyciele mogą być zmuszani do stosowania nieuczciwych praktyk, takich jak faworyzowanie uczniów, którzy płacą dodatkowe pieniądze za lepsze oceny.
Korupcja w edukacji ma daleko idące konsekwencje, w tym pogłębianie nierówności społecznych, obniżenie jakości edukacji, zaufania do instytucji oraz ogólną demoralizację systemu.
Walka z korupcją w edukacji wymaga zdecydowanej i systematycznej reakcji ze strony rządów, organizacji pozarządowych oraz społeczeństwa obywatelskiego. Promowanie przejrzystości, odpowiedzialności i równego dostępu do edukacji jest kluczowe dla eliminowania tego problemu.
► Czy wiesz jak powinien zachować się urzędnik, wobec którego podjęto próbę skorumpowania?
• W przypadku, gdy interesant, wobec którego wykonywane są czynności służbowe, sugeruje „załatwienie w inny sposób” sprawy, z którą przyszedł do urzędu, należy zdecydowanie poinformować go, że takie zachowanie może być potraktowane jako przestępstwo przekupstwa.
• W razie kontynuowania przez osobę zachowania świadczącego o woli wręczenia korzyści majątkowej albo jej obietnicy, należy po prosić o dokładną interpretację jej zachowania, pytając „Co Pan/i przez to rozumie/proponuje?”. Sama sugestia, by np. „sprawę załatwić w inny sposób”, nie daje wystarczających podstaw do stwierdzenia, że doszło do próby korupcji. Karalne jest bowiem tylko usiłowanie (próba wręczenia łapówki), sprawstwo (wręczenie lub obietnica łapówki) oraz podżeganie (nakłanianie do przyjęcia łapówki lub jej obietnicy). Jednocześnie wskazane jest przybranie osoby trzeciej do czynności celem potwierdzenia przebiegu zdarzenia. Może to być inny urzędnik, względnie osoba z zewnątrz, np. inny petent. Korupcję charakteryzuje dynamicznie rozwijająca się symbolika, służąca kamuflażowi zachowań przestępczych. W takich sytuacjach przedmiot łapówki określa się jako np. „wyrazy wdzięczności”, „świadczenia szczególne”, „dowody współpracy”, „przyspieszacze”, „napiwek”, „dary losu”, „smarowacze”, „zwolnienia podatkowe”, „zbieranie pocztu królów polskich” („Proponuję, proszę pana, Jagiełłę, żeby było bez kłopotów”). Sposoby zachowań w sytuacji korupcyjnej Poradnik antykorupcyjny dla urzędników
• W razie jednoznacznego zachowania interesanta, wskazującego na zamiar wręczenia łapówki, urzędnik powinien traktować tę sytuację jako fakt zaistnienia przestępstwa korupcyjnego. W opisanej sytuacji urzędnik powinien podjąć niżej wymienione czynności. Jeżeli to możliwe, dokonuje zgodnie z art. 243 § 1 k.p.k. tzw. obywatelskiego ujęcia sprawcy przestępstwa, np. przy pomocy służby ochrony, jednocześnie powiadamiając o zdarzeniu przełożonego. Równocześnie informuje obywatela, że dopuścił się popełnienia przestępstwa łapownictwa.
Urzędnik lub jego przełożony niezwłocznie powiadamia o zdarzeniu organy ścigania, np. CBA, Policję (art. 304 § 2 k.p.k.). W przypadku, gdy nastąpiło wręczenie, urzędnik wstępnie zabezpiecza miejsce przestępstwa (np. poprzez zamknięcie pomieszczenia) i dowody przestępstwa w sposób uniemożliwiający zatarcie ewentualnych śladów, np. linii papilarnych, w miarę możliwości używa rękawiczek albo innych zabezpieczeń przed utratą śladów. Urzędnik niezwłocznie opisuje zdarzenie w notatce służbowej, zawierającej w miarę możliwości odpowiedzi na tzw. siedem złotych pytań (kto? co? gdzie? kiedy? w jaki sposób? czym? dlaczego?). Urzędnik wykonuje czynności w obecności osoby trzeciej. Jest to szczególnie ważne z uwagi na niebezpieczeństwo pomówienia przez osobę poddawaną czynnościom.
Urzędnik wraz z „zatrzymanym” oczekuje na przybycie funkcjonariusza wezwanego organu ścigania. Dalsze czynności na miejscu zdarzenia wykonuje funkcjonariusz wezwanej służby. W trakcie czynności funkcjonariusza śledczego urzędnik pozostaje do jego dyspozycji celem poddania się czynnościom procesowym (np. złożenie zeznań w charakterze świadka, zawiadomienia o przestępstwie).
W świetle art. 243 k.p.k. obywatel ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości. Każdorazowo po zaistniałym zdarzeniu, kierownictwo urzędu powinno przeprowadzić stosowna analizę w celu wprowadzenia zmian organizacyjno-prawnych, zapobiegających podobnym sytuacjom w przyszłości.
► Czy znasz jakieś przykłady korupcji?
Korupcja to nadużycie władzy w celu osiągnięcia majątkowych i/lub osobistych korzyści, które może przybierać różne formy.
Oto kilka przykładów korupcji:
► Łapownictwo:
Przekazywanie pieniędzy lub innych korzyści materialnych urzędnikowi w zamian za załatwienie sprawy, np. przyznanie kontraktu publicznego lub uzyskanie pozwolenia.
► Nepotyzm:
Faworyzowanie krewnych lub znajomych przy zatrudnianiu w instytucjach publicznych, co prowadzi do nieefektywności i braku równości szans.
► Przejęcie funduszy publicznych:
Złodziejstwo środków finansowych przeznaczonych na programy społeczne lub infrastrukturę, które są przeznaczone dla obywateli.
► Korzystanie z informacji poufnych:
Wykorzystywanie informacji, które nie są dostępne dla publiczności, do zysków finansowych, np. w inwestycjach.
► Oszustwo przetargowe:
Przykłady ustalania wyników przetargów, gdzie firmy dogadują się, kto wygra przetarg, co prowadzi do sztucznego zawyżania cen usług lub towarów.
► Korupcja w służbie zdrowia:
Lekarze mogą przyjmować łapówki od pacjentów w zamian za szybsze przyjęcie lub lepszą opiekę medyczną.
► Korupcja w polityce:
Politycy mogą przyjmować łapówki od lobbystów lub firm w zamian za korzystne dla nich regulacje prawne.
Wszystkie te przykłady pokazują, jak korupcja negatywnie wpływa na instytucje, społeczeństwo i gospodarkę. W walce z korupcją ważne są przejrzystość, odpowiedzialność oraz silne instytucje.
► Czy wiesz czego nie wolno robić urzędnikowi poddanemu oddziaływaniu korupcyjnemu?
– zachowywać się względem petenta w sposób dający podstawę do uznania tego zachowania za prowokację, nakłanianie lub namawia nie do wręczenia korzyści;
– zwracać osobie podejrzanej otrzymanych od niej banknotów lub przedmiotów, które mogą stanowić dowody przestępstwa;
– pozostawiać przekazanych banknotów lub przedmiotów poza swoją kontrolą lub w zasięgu osób postronnych ani chować ich w sposób mogący nasuwać podejrzenie, że korzyść majątkowa została przyjęta, np. wśród rzeczy osobistych;
– opuszczać pomieszczenia służbowego, pozostawiając w nim osobę zatrzymaną bez dozoru;
– podejmować dyskusji, tłumaczyć zaistniałych zdarzeń, wyjaśniać swoich decyzji dotyczących dalszego postępowania.
► Czy wiesz jak na czym opiera się przeciwdziałanie korupcji w Polsce?
Ściganie korupcji w Polsce jest realizowane na różnych poziomach przez różne instytucje, w tym organy ścigania, takie jak policja i prokuratura, a także przez instytucje kontrolne, takie jak CBA (Centralne Biuro Antykorupcyjne).
W Polsce przyjęto szereg ustaw i regulacji mających na celu zwalczanie korupcji, w tym Ustawę o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz Ustawę o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. CBA ma za zadanie przeciwdziałanie i zwalczanie korupcji w instytucjach publicznych oraz wśród osób pełniących funkcje publiczne.
Pomimo wprowadzonych regulacji i działań, korupcja w Polsce pozostaje problemem, z którym wciąż trzeba się zmierzyć. Wyzwania te mogą obejmować brak transparentności w niektórych obszarach administracji publicznej, a także skomplikowane procedury przetargowe.
Społeczeństwo również odgrywa kluczową rolę w walce z korupcją poprzez zgłaszanie nieprawidłowości i podejmowanie działań na rzecz przejrzystości. Ważne jest również wsparcie organizacji pozarządowych oraz mediów w monitorowaniu i nagłaśnianiu przypadków korupcji.
Reformy legislacyjne oraz programy edukacyjne dotyczące etyki w życiu publicznym mogą przyczynić się do zmniejszenia korupcji w Polsce w przyszłości.
► Czy wiesz jakie pozytywne aspekty korupcji dostrzegane są w społeczeństwie?
Korupcja jest zjawiskiem negatywnym, które ma poważne konsekwencje społeczne, ekonomiczne i polityczne. Niemniej jednak, niektórzy badacze i komentatorzy wskazują na pewne specyficzne sytuacje, w których można dostrzec pozytywne aspekty tego zjawiska. Oto kilka z nich:
► Skrócenie biurokracji:
W niektórych krajach korupcja może prowadzić do uproszczenia procesów biurokratycznych, co w krótkim okresie może przyspieszyć pewne działania, takie jak uzyskiwanie pozwoleń czy realizacja projektów.
► Inwestycje w rozwój:
W niektórych sytuacjach korupcja może prowadzić do szybszego rozwijania infrastruktury, jeśli urzędnicy decydują się zainwestować w projekty w celu uzyskania własnych korzyści.
► Motywacja do działania:
W warunkach, gdzie systemy są bardzo zbiurokratyzowane i nieefektywne, korupcja może działać motywująco, skłaniając ludzi do podejmowania działań, które w innym wypadku nie miałyby miejsca.
► Dostosowanie się do lokalnych realiów:
W krajach z słabymi instytucjami prawnych i administracyjnych, korupcja może stać się sposobem na funkcjonowanie w systemie, który w inny sposób nie zapewniałby efektywności.
► Edukacja i świadomość społeczna:
Problemy związane z korupcją mogą mobilizować społeczeństwa do działania i budowania mechanizmów przeciwdziałających temu zjawisku, co z czasem prowadzi do wzrostu świadomości społecznej i podejmowania działań na rzecz transparentności.
Warto podkreślić, że te „pozytywne aspekty” są w dużej mierze ograniczone do specyficznych kontekstów i nie powinny być wykorzystywane jako argumenty do usprawiedliwiania korupcji. Z perspektywy długoterminowej korupcja prowadzi do degradacji instytucji, nierówności społecznych i negatywnego wpływu na rozwój gospodarczy.
► Czy wiesz jakie elementy wchodzą w zakres zwalczania korupcji?
Ściganie korupcji to proces podejmowania działań mających na celu wykrywanie, ściganie i zwalczanie korupcji w różnych instytucjach i sektorach, zarówno w publicznym, jak i prywatnym. Korupcja może przybierać różne formy, takie jak łapówki, nepotyzm, nadużycie władzy czy pranie brudnych pieniędzy. W przeciwdziałaniu korupcji kluczowe są:
► Przepisy prawne:
Wprowadzenie surowych regulacji i ustaw, które definiują korupcję, określają sankcje za jej praktykowanie i ustanawiają mechanizmy zgłaszania nadużyć.
► Organy ścigania:
Współpraca pomiędzy różnymi organami ścigania, takimi jak policja, prokuratura oraz agencje antykorupcyjne, które są odpowiedzialne za prowadzenie dochodzeń i postępowań w sprawach korupcyjnych.
► Edukacja i świadomość:
Podnoszenie świadomości na temat skutków korupcji oraz promowanie etycznego postępowania wśród obywateli oraz pracowników instytucji publicznych.
► Transparencja i odpowiedzialność:
Wprowadzenie mechanizmów zwiększających przejrzystość w działaniach administracji publicznej oraz ochrony sygnalistów, którzy zgłaszają nadużycia.
► Współpraca międzynarodowa:
Ponieważ korupcja często przekracza granice państwowe, konieczna jest współpraca krajów na szczeblu międzynarodowym, aby skutecznie zwalczać tego rodzaju przestępczość.
Działania te mają na celu nie tylko ukaranie przestępców, ale także zapobieganie korupcji poprzez tworzenie środowiska, w którym jest ona mniej opłacalna i bardziej ryzykowna.
► Czy wiesz jak wiele fajnych i kreatywnych określeń wymyślili Polacy w odniesieniu do zachowań korupcyjnych?
„Panie, poczet królów polskich zbieram i Sobieskiego mi brakuje do kolekcji.”
Wiele synonimów dla „łapówki” występuje w mowie potocznej. Niektóre bardziej popularne inne mniej znane. Codziennie powstają nowe. Ale trzeba wiedzieć, że łapówka to łapówka niezależnie od tego jak nazwana, czy też w ogóle nie nazwana.
Często zamiast używać brzydkiego słowa „łapówka” wolimy używać określeń typu: "wyrazy wdzięczności", "świadczenia szczególne", "dodatkowe gratyfikacje", "bractwo", "wziątek", "napiwek", "korzyści niezależne", "dary losu", "silne argumenty", "smerfy", "prezenty", "przyspieszacze", "smarowacze", "suweniry", "pchacze", "zaliczki", "usługi", "przysługi", "przemawianie do ręki", "smarowanie", "pobieranie", "przekonywanie", "argumentowanie", "cukrowanie", "pchanie", "zwolnienia podatkowe", "zbieranie pocztu królów polskich", "smerfowanie", "żeby było bez kłopotów...".
"Jak nie posmarujesz to nie pojedziesz."
W ujęciu historycznym często zamiast słowa „korupcja” pojawiały się synonimy typu: "faworyzowanie", "łapownictwo", "nepotyzm", "nadużycie władzy", "kumoterstwo", "sitwy", "plecy", "dojścia", "lobbing", "lojalność polityczna".
Ciekawym słowem w aspekcie korupcji jest słowo „załatwić”. Słowo typowo polskie, szczególnie popularne w okresie PRLu, którego nie sposób prosto zdefiniować nie wspominając już o przetłumaczeniu na język obcy tak by zachować jego specyficzne znaczenie które zrozumie tylko Polak i to raczej taki ze starszego pokolenia. Który przeżył czasy gdy większość rzeczy właśnie „załatwiało się”.
► Czy wiesz kim jest sygnalista?
"Sygnalista" to termin, który ma kilka znaczeń w zależności od kontekstu. W powszechnym użyciu odnosi się do osoby, która zgłasza niewłaściwe lub nieetyczne praktyki, często w organizacji, w której pracuje. Sygnaliści mogą informować o nadużyciach, korupcji, mobbingu czy innych nieprawidłowościach.
W kontekście prawa pracy lub ochrony sygnalistów, osoby te mogą być chronione przez przepisy prawne, które mają na celu zabezpieczenie ich przed zemstą ze strony pracodawców.
Ochrona sygnalisty to temat związany z ochroną osób, które zgłaszają nieprawidłowości w organizacjach, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Sygnalista (whistleblower) to osoba, która ujawnia informacje o działalności, która jest nieetyczna, niezgodna z prawem lub szkodliwa dla społeczeństwa.
W wielu krajach istnieją przepisy prawne mające na celu zabezpieczenie sygnalistów przed represjami, takimi jak zwolnienia, mobbing czy inne formy dyskryminacji. Ochrona ta ma na celu zapewnienie, że osoby te mogą bezpiecznie zgłaszać nieprawidłowości, nie obawiając się o swoje zatrudnienie czy sytuację życiową.
W Unii Europejskiej w 2019 roku przyjęto dyrektywę w sprawie ochrony sygnalistów, która miała na celu ujednolicenie regulacji w tym zakresie w państwach członkowskich. W Polsce prace nad odpowiednimi przepisami również trwają, a ochrona sygnalistów staje się coraz bardziej istotnym zagadnieniem w kontekście walki z korupcją, oszustwami i innymi przestępstwami.
Ochrona sygnalisty często obejmuje:
► Poufność zgłoszenia – zapewnienie anonimowości sygnalisty, jeśli tego sobie życzy.
► Ochrona przed represjami – zakazywanie wszelkich działań odwetowych wobec sygnalistów.
► Umożliwienie zgłaszania nieprawidłowości w różnych formach, zarówno wewnętrznie w organizacji, jak i zewnętrznie.
Ważne jest, aby każda organizacja miała odpowiednie procedury i mechanizmy umożliwiające sygnalistom zgłaszanie nieprawidłowości oraz skuteczną ochronę ich praw.
Sygnaliści, czyli osoby zgłaszające nieprawidłowości, oszustwa czy korupcję w instytucjach, odgrywają kluczową rolę w promowaniu przejrzystości i etyki w różnych organizacjach, w tym w Polsce. W ostatnich latach w Polsce wprowadzono szereg regulacji mających na celu ochronę sygnalistów.
Ochrona sygnalistów w Polsce:
► Ustawa o sygnalistach:
W grudniu 2022 roku weszła w życie ustawa o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa, która implementuje unijne dyrektywy w tej dziedzinie. Ustawodawstwo to reguluje procedury zgłaszania, a także zapewnia sygnalistom odpowiednie zabezpieczenia prawne.
Ustawa nakłada obowiązek stworzenia wewnętrznych mechanizmów zgłaszania w przedsiębiorstwach zatrudniających powyżej 50 pracowników.
► Zgłaszanie nieprawidłowości:
Sygnaliści mogą zgłaszać nieprawidłowości za pośrednictwem różnych kanałów, w tym anonimowych, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym.
► Ochrona przed represjami:
Ustawa przewiduje zakaz represji wobec sygnalistów oraz możliwość ubiegania się o odszkodowanie w przypadku dyskryminacji lub zwolnienia z pracy w wyniku zgłoszenia.
Korzyści z sygnalizowania:
► Promowanie etyki:
Sygnaliści przyczyniają się do budowania kultury etyki i przejrzystości w organizacjach.
► Odkrywanie nieprawidłowości:
Dzięki nim możliwe jest wczesne wykrywanie oszustw i nieprawidłowości, które mogłyby mieć poważne konsekwencje finansowe lub reputacyjne.
Mimo że regulacje mają na celu ochronę sygnalistów, wielu z nich wciąż obawia się zgłaszania nieprawidłowości z powodu potencjalnych reperkusji. W Polsce nadal istnieje potrzeba pracy nad zwiększeniem zaufania do systemu ochrony oraz promowaniem pozytywnych przykładów sygnalizacji, aby zachęcić więcej osób do zgłaszania nieprawidłowości.
W obliczu tych wyzwań rozwój świadomości społecznej na temat roli sygnalistów oraz wsparcie instytucji w ich ochronie są kluczowe dla skutecznego funkcjonowania tego systemu.
Szkolenia | Kursy | Usługi - ANTYKORUPCJA - Szkolenie antykorupcyjne. KORUPCJA i ANTYKORUPCJA. Szkolenie antykorupcyjne. Procedury antykorupcyjne. Zwalczanie korupcji. Przeciwdziałanie korupcji. Prewencja antykorupcyjna. Niekaralne formy korupcji. Czym jest korupcja? CBA. Korupcja w firmach. Korupcja w administracji. Łapówki. Zjawisko korupcji w Polsce. Rodzaje korupcji. Przekupstwo (łapownictwo). Płatna protekcja. Nadużycie uprawnień. Udaremnianie, utrudnianie przetargu publicznego. Nepotyzm. Kumoterstwo. Konflikt interesów. Korupcja wyborcza. Szkolenia antykorupcyjne - Artur Frydrych - Szkolenia.